اثر عملیات ترمومکانیکی بر خواص مکانیکی جوش فولاد خط لوله X65 در حضور هیدروژن

خطوط انتقال لوله در صنایع نفت و گاز جهت انتقال سیالات مختلف استفاده می شوند. در سیالات گذرا از خطوط انتقال لوله، مواد خطرناک و خورنده ای موجود می باشد که یکی از آنها هیدروژن است. اتم هیدروژن از طریق نفوذ، سبب بوجود آمدن ترک های هیدروژنی و تاول هیدروژنی می شود که عامل مخربی در تجهیزات می باشد، لذا استحکام و بهبود خواص این لوله ها بسیار حیاتی است که در همین راستا، بر اساس راحتی و بهره وری بهینه از روش ترکیبی شکل دهی مکانیکی و عملیات حرارتی ( عملیات ترمومکانیکی ) استفاده می شود. یکی از ویژگی های برجسته عملیات ترمومکانیکی نسبت به روشهای معمولی تغییر شکل ، اعمال همزمان تغییر شکل پلاستیک و عملیات حرارتی جهت بهبود استحکام و چقرمگی است. در این تحقیق سعی در بررسی جوش الکترود دستی فولاد خط لوله X65 با متغیرهای مختلف نورد گرم در حضور هیدروژن شده است. فرایند نورد در دو حالت دو و پنج پاسه و در دو دمای نهایی 700 و 800 درجه سانتیگراد انجام و سپس مطابق WPS مربوطه عملیات جوشکاری اجرا شد. در نهایت جهت بررسی اثر هیدروژن، نمونه ها به مدت 12 ساعت در محلول الکتروشیمیایی قرار داده شدند. طبق نتایج بدست آمده میزان استحکام کششی در اثر شارژ هیدروژن، حدود %4 و ازدیاد طول از تسلیم تا شکست حدود %30 کاهش داشته است. از آنجایی که استحکام کششی با سختی رابطه مستقیم دارد، نتیجه فوق با نتایج تست سختی نیز مطابقت دارد.

Keywords:

فولاد , جوش , نورد , هیدروژن .