اصول تغذیه وریدی نوزادان

هر گاه نوزادی نتواند مواد تغذیه ای لازم را از راه دستگاه گوارش دریافت نماید، بایستی این مواد از طریق وریدی به او رسانده شود. تغذیه وریدی یا پارنترال (PN) شامل تجویز مایعات حاوی مواد مغذی شامل درشت مغذی ها و ریز مغذی ها (Macronutrients & Micronutrients) ، الکترولیت ها، مواد معدنی و ویتامین هایی است که جهت متابولیسم و رشد و نمو نوزاد ضروری هستند. تغذیه وریدی این قابلیت را دارد که بعنوان تنها منبع تغذیه عمل نماید و یا در کنار تغذیه با شیر نقش مکمل را ایفا نماید. مطالعات متعددی در مورد ترکیب و مقدار این مواد تغذیه ای و نحوه تجویز آنها انجام شده است و دستورالعمل های متنوعی در این مورد وجود دارد. لذا هر مرکز مراقبت ویژه نوزادان بایستی پروتکل مشخصی برای انجام تغذیه وریدی داشته باشد تا بتواند این مراقبت را به طور صحیح و استاندارد ارئه نماید. در همین راستا با تلاش دپارتمان نوزادان دانشگاه علوم پزشکی تبریز و اجماع نظر اساتید محترم هیئت بورد فوق تخصصی نوزادان راهنمای بالینی تغذیه وریدی نوزادان کشور تهیه شده و در مرحله چاپ می باشد. یکی از مسائل مهم در انجام تغذیه وریدی، رعایت دقیق روشهای اسپتیک در تهیه و تجویز مایعات تغذیه وریدی می باشد. طبق توصیه گایدلاینهای معتبر دنیا مانند گایدلاینهای انجمن داروسازان آمریکا (ASHP)و فارماکوپه امریکا (USP) عمل مخلوط کردن دو یا چند مایع استریل بایستی در یک محیط آسپتیک (Clean Room) کلاس 100 و با استفاده از هودهای Laminar Flow صورت پذیرد. این گایدلاینها تاکید می نمایند که هر گاه این نکات رعایت نگردیده باشند عوارض عفونی و حتی مرگ ناشی از آلودگی های محیطی اجتناب ناپذیر خواهد بود. با توجه به مطالب فوق اولین مرکز استاندارد تغذیه وریدی نوزادان کشور در مهر ماه سال 1396 در قالب یک طرح پایلوت و با حمایت و مساعدت اداره محترم سلامت نوزادان وزارت متبوع و صندوق کودکان ملل متحد (UNICEF) در مرکز آموزشی درمانی الزهراء (س) تبریز تاسیس و راه اندازی گردیده است. در این مرکز دستورات دارویی تغذیه وریدی توسط پزشکان معالج در بخش NICU و با استفاده از نرم افزار کامپیوتری تهیه می شود و به این ترتیب استفاده از نسخه نویسی الکترونیکی باعث حذف خطاهای نسخه نویسی می گردد. بعد از نوشته شدن دستور دارویی، این دستورات به کامپیوتر مرکز تغذیه وریدی فرستاده شده و بعد از بازبینی و تائید نهایی توسط همکار داروساز بالینی، نسخه بیمار به شکل یک اتیکت و بارکد پرینت می شود. در نهایت کادر مسئول تهیه مایعات، بعد از شستشوی دست و پوشیدن گان و با رعایت تمام موارد استریلیتی وارد اتاق تمیز می شود. در داخل اتاق تمیز کار ترکیب کردن محلول ها می تواند به دو روش مخلوط کردن دستی و یا اتوماتیک صورت گیرد