طراحی و روان سنجی ابزار سنجش توانمندی مادران در شیردهی: مطالعه ترکیبی

مقدمه: با وجود اهمیت غیرقابل تغذیه با شیر مادر در سلامت مادر و کودک، هنوز میزان آن کمتر از توصیه های سازمانبهداشت جهانی است. توانمندی مادران در شیردهی نقش کلیدی در ارتقا وضعیت شیردهی و سلامت کودکان دارد. لذاپژوهش حاضر با هدف طراحی و روانسنجی پرسشنامه سنجش توانمندی مادران در شیردهی انجام شد.روش: مطالعه حاضر یک مطالعه ترکیبی اکتشافی متوالی است. ابتدا با رویکرد مطالعه کیفی، مفهوم توانمندی مادران درشیردهی ، از 33 مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و 2 بحث گروهی متمرکز با 18 مادر دارای تجربه شیردهی، 5 فردکلیدی خانواده و 15 ارائه دهنده خدمات مشاوره شیردهی تببین گردیده و گویه های پرسشنامه استخراج و روایی صوری ومحتوا تعیین شد. در ادامه طی یک مطالعه کمی، 160 مادر شیرده این پرسشنامه را تکمیل کردند. روان سنجی ابزار باتعیین، روایی صوری، محتوا ، روایی سازه و پایایی انجام شد.نتایج: در مطالعه کیفی 5 طبقه اصلی دانش و مهارت کافی برای شیردهی ، احساس کفایت شیردهی ، فائق آمدن بر مشکلات شیردهی ، باور و اعتقاد آگاهانه به ارزش شیردهی و <درک حمایت همه جانبه برای شیردهی استخراج شد. بعد از مرور متون، پرسشنامه با 47 گویه اولیه طراحی گردید. بعد از ارزیابی روایی صوری و محتوا و در نظر گرفتن حداقل نسبت روایی 0/56 برای CVR و 0/70 برای CVI پرسشنامه حاوی 41 گویه به دست آمد که توسط نمونه های پژوهش تکمیل شدند. روایی سازه با کمک تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد و 38 گویه باقی ماند که در 6 عامل دانش و مهارت کافی برای شیردهی ، احساس کفایت شیردهی ، باور و اعتقاد آگاهانه به ارزش شیردهی ، فائق آمدن بر مشکلات شیردهی ، مذاکره و جلب حمایت خانواده و خودکارآمدی در شیردهی قرار گرفته و توانستند 49/86 درصد از واریانس را تبیین نمایند.نتیجه گیری: از ویژگی های مهم ابزار طراحی شده در مطالعه حاضر روایی و پایایی مطلوب، وضوح و شفافیت آن می باشد.از ابزار مذکور می توان در ارزیابی توانمندی مادران در شیردهی و همچنین طراحی برنامه ها و مداخلات مطابق با نیازهایمادران در هر حیطه استفاده نمود.

Keywords:

توانمندی , شیردهی , روانسنجی