کارکرد حماسی آرایه تکرار در داستان رستم و سهراب

تکرار از موضوعاتی است که در کتب بلاغی به کرات به آن اشاره کرده اند و درباره این که تکرار مطلوب است یا مخل فصاحت فراوان سخن گفته اند. در علم بلاغت برای تکرار، انواع و انگیزه های فراوان برشمرده اند و در این میان، کثرت تکرار را مخل فصاحت و تکرار صحیح و با بار عاطفی را مفید دانسته اند. همانگونه که می دانیم، شاهنامه فردوسی، از آثار گرانسنگ ادب حماسی ایران و جهان است. در این اثر ارزشمند با ادب روایی حماسی در بالاترین سطح آن مواجهیم. نگارنده در این پژوهش به بررسی مبحث تکرار و انواع آن در داستان رستم و سهراب پرداخته است تا مشخص شود که تکرار در این داستان از نوع مثبت و تاثیرگذار آن است یا از نوع منفی و ممل آن مطالعه ما اثبات می کند که تکرار در این داستان، از ارزش زیبایی شناسی بالایی برخوردار است و علاوه بر زیبایی موسیقایی و آهنگی، در تاکید، توضیح و القای حالات مختلف روانی به مخاطب نقشی اساسی دارد. ضمن این که درباره علل تکرار در شاهنامه، باید متذکر شد که طولانی بودن اثر و وزن ثابت از مهمترین دلایل تکرار در شاهنامه است. همچنین محدودیت دایره پاره ای از واژه های به کار رفته از جمله اسماء خاصی که قافیه می شوند نیز از دیگر موارد تکرار است. سوای این موارد، در شاهنامه و داستان های آن، تکرار در تصاویر از دیگر مصادیق تکرار است و هدف از این تکرارها بیشتر در حوزه علم معانی از جمله تاکید و توضیح بیشتر می گنجد.

Keywords:

شاهنامه , داستان رستم و سهراب , آرایه تکرار , فردوسی