حشره ی مولد مان، Larinus sp. (Coleoptera: Curculionidae) روی گیاه شکر تیغال، Echinops spp. در مراتع کرمانشاه و کاربرد مان (Manna) در صنعت تولید داروهای گیاهی

گونه های جنس شکرتیغال Echinops spp (Asteraceae) در زمین های بکر، مراتع و کنار جاده ها به طور معمول می رویند. گونه های خاصی از حشرات سرخرطومی جنس Larinus sp. (Col: Curculinidae) با گیاهان جنس شکرتیغال در ارتباط هستند. این سرخرطومی ها تخم های خود را به صورت انفرادی، روی ساقه و گل آذین گونه های جنس Echinops قرار می دهند. لاروها با تغذیه از ساقه شکرتیغال باعث تراوش شیرابه ای سفید رنگ و صمغ مانند بنام مان می شوند. این شیرابه در معرض هوا شکرک می زند و سپس خشک می شود. دقیقا در محل زخم، لاروها از این شیرابه برای خود اطاقکی صمغی می سازند و درون آن به تغذیه و رشد و نمو ادامه می دهند. همزمان با رشد لارو، اطاقک صمغی نیز حجیم تر می گردد تا فضای کافی برای فعالیت لارو ایجاد می شود. بعد از رشد کامل لارو در همان جا به شفیره تبدیل می شوند. ترشح صمغ شکرتیغال، حاصل از عکس العمل و یا دفاع گیاه میزبان در برابر تغذیه لارو سرخرطومی است، دارای خاصیت دارویی است و در طب سنتی اهمیت زیادی دارد و در عطاری های دارو گیاهی به فروش می رسد. به همین خاطر نقش این سرخرطومی ها در تولید نوعی صمغ دارویی و یا خوراکی (Echinops Mana) به عنوان حشراتی مفید دارای اهمیت است. سرخرطومی های جنس Larinus بیش از 189 گونه را شامل می شوند که تقریبا 140 گونه آن در مناطق پالئارکتیک پراکنش دارند و در منطقه مدیترانه در حدود 100 گونه از این جنس یافت می شود. تحقیق حاضر با هدف جمع آوری اطلاعات هرچه بیشتر در مورد سرخرطومی های جنس Larinus و ویژگی های زیستی آنها روی گیاه شکرتیغال و همچنین فواید مان حاصل از آن و دارابودن پتانسیل تجارت گیاهان دارویی و قابلیت جایگزینی با داروهای شیمیایی در بحث تولید و صادرات می تواند سهمی ازصنعت تولید گیاهان دارویی را به خود اختصاص دهد.

Keywords:

مراتع , سخت بالپوشان , , Host-specific , حشرات مونوفاژ