کاربرد تقارن در مطالعه فرهنگ و باستان شناسی

تلاش های انجام شده در زمینه پیشرفت علوم بعد از دهه 1960 ، منجر به استفاده از علوم میان رشته ای و کاربردی درباستان شناسی گردید. از جمله این علوم: انسان شناسی، ریاضیات و زیرمجموعه آن هندسه است که قدرتی بی نظیر در نظمبخشی، طبقه بندی و تحلیل داد هها دارند. تقارن یکی از مه مترین زیر شاخه های علم جبر است که در عین حال یکی ازمهمترین اصول هستی نیز هست. در واقع تنها خدمتی که ریاضیات به تقارن کرد، فرمول بندی آن بود. در این میان تقارن بهعنوان یک ویژگی زیستی و شناختی انسان ردپای قابل توجهی در جوامع انسانی برجای گذاشته است. این ویژگی شناختیعلاوه بر اینکه شاخص بسیار مهمی برای مطالعه تطور ظرفیت شناختی و فناوری گونه های انسانی از انسان راس تقامت تاانسان هوشمند هوشمند است، در بقای نسل نیز اهمیت اساسی دارد. بدین ترتیب تقارن نه تنها در علوم مهندسی بلکه در علوممربوط به مطالعه انسان و جوامع انسانی از جمله باستان شناسی راهگشای پژوهشگران شد. مطالعه تقارن در پژوهش هایانسان شناسی و باستان شناسی جهان عمری طولانی دارد و بیش از دو دهه است که طرح های متقارن منقوش بر پارچه، سفال و... نیز برای مطالعه فرهنگ و روابط بین فرهنگ و جوامع مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. دلیل این امر انتقال ناخودآگاه تقارن بین نسل ها و فرهنگ ها و جوامع در حال برهم کنش است. با توجه به مطالعه حاضر می توان خاطر نشان کردکه تقارن برای یک فرهنگ به مثابه ژن هایی است که از والدین به فرزند می رسد؛ زیرا تقارن همانند صفات وراثتی؛ بین نسل هامنتقل می شود با این تفاوت که در نتیجه برهمکنش با فرهنگ های مجاور از یک جامعه به جامعه دیگر نیز این انتقال صورتمی گیرد. اما با وجود اهمیت، جای خالی آن در باستان شناسی ایران کاملا مشهود است؛ بنابراین در این مقاله برآنیم ضمنبررسی انواع حالت های تقارن، ویژگی های انسان شناسی و فرهنگی آن را معرفی کنیم.

Keywords:

الگوی دو بعدی , الگوی سه بعدی , تقارن , درک , شناخت , فرهنگ