Senior Defense: تاثیرات اجبار در مسئولیت کیفری در حقوق بین الملل و ایران

تاثیرات اجبار در مسئولیت کیفری در حقوق بین الملل و ایران روز پنجشنبه، 28 شهریور، 1398 توسط موسسه آموزش عالی عمران و توسعه در شهر همدان استان همدان برگزار می شود.

در قوانین جزایی هر شخص در مقابل اعمال و رفتار مجرمانه خود مسئول و پاسخگو است و نیز در صورتی می توان مرتکب را از نظر جزائی مسئول دانست که ساختمان بدنی و فکری او به حد کمال رسیده باشد و قوای روحی او سالم بوده و قوای مزبور مختل یا زایل نشده باشد و همچنین مرتکب در ارتکاب جرم مختار بوده و مجبور نباشد. اجبار یعنی اینکه شخصی دیگری را وادار کند بدون اراده و اختیار مبادرت به انجام عمل یا ترک عمل نماید. شخص مجبور در این حالت اختیار و اراده ای در ارتکاب جرم نداشته و از نظر جزایی نمی توان مرتکب را مسئول دانست هرچند عمل مجرمانه را وی انجام داده باشد. اجبار به دو شکل آشکار می‌شود؛ مادی و معنوی که مبنای هر دو حالت اجبار، ممکن است خارج از مرتکب یا از شخص وی ناشی شود. در صورتی که اجبار ناشی از امری خارج از مرتکب باشد اجبار خارجی یا بیرونی و در مقابل، وقتی اجبار ناشی از شخص مرتکب باشد داخلی یا درونی گویند. اجبار مادی: خارجی، درونی- معنوی: خارجی، درونی. از این جهت در پژوهش حاضر بر آنیم تا با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای به بررسی و تبیین تأثیرات اجبار در مسئولیت کیفری درحقوق بین الملل و ایران بپردازیم. بر این اساس شخص برای اینکه مسئول شناخته شود باید از اهلیت جزایی برخوردار باشد. اصلی که هم در حقوق داخلی و هم در حقوق بین المللی پذیرفته شده است. شخص مجبور اگر کلاً مسلوب الاراده بوده به نحوی که هنگام ارتکاب جرم هیچ گونه قصد و اختیاری از خود نداشته باشد، در این حالت از مسئولیت کیفری مبرا بوده و برای اعمال ارتکابی مجازات نخواهد شد اما درصورتی که این اجبار به اندازه ای نبوده که اراده را از وی زایل کند مسئول اعمال ارتکابی خویش، خواهد بود. عوامل رافع مسئولیت کیفری در بند 3 ماده 31 اساسنامه دیوان منعکس شده و بر اساس این مقرره، «دیوان در هنگام محاکمه می تواند به جز موارد مذکور در بند 1، دلیل دیگری از دلایل معافیت از جرم را اعمال کند مشروط بر اینکه این دلیل از حقوق قابل اجرا که در ماده 21 ذکر شده، ناشی شده باشد.

کلید واژه: اجبار، حقوق کیفری ایران ، مسئولیت کیفری بین الملل ، مسئولیت در حقوق داخلی وبین المللی عواملرافع-مسئولیت

---

ارائه دهنده: آقای سعید سیاه چشمان، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق گرایش بین الملل
استاد راهنما: خانم دکتر خدیجه صلح میرزایی، استادیار رشته حقوق
استاد ممتحن: آقای دکتر ایوب عبدی، استادیار رشته حقوق
استاد ممتحن: آقای دکتر مرتضی زهرائی، استادیار رشته حقوق