پدیده های نوین ؟

پنجمین کنفرانس جامع مدیریت شهری ایران با رویکرد تاب آوری شهری 

اگر پدری دیروز با خشت و گل برای مردم خانه می ساخت و مورد قبول جامعه بود نباید امروز راه و رسم بنائی زمان خود را به فرزند خویش تحمیل کند و او را در این کار با همان روش تربیت نماید زیرا در دنیای امروز طرز ساختمان و مواد آن تغییر کرده است .

او موظف است فرزند خود را برای تحصیل در رشته ی معماری به دانشگاه بفرستد تا در کمال مهندسی به اسلوب ساختمانهای بتونی و اسکلت فلزی و غیره مطابق آداب و رسوم زمان خود تحصیل و آشنائی کامل پیدا کند .

دیروز ریسندگی و بافندگی با چرخ های چوبی و وسائل دستی بود ، امروز 

با ماشین های خود کار و تمام اتوماتیک است ، دیروز حمل و نقل باری و مسافر به وسیله اسب و شتر بود امروز با کامیون و اتومبیل و کشتی و هواپیما است . دیروز وسیله روشنائی چراغهای روغنی و نفتی بود امروز لامپ و نیروی برق است ، دیروز مردم در مجالس و منازل روی زمین می نشستند امروز میز و صندلی معمول شده است ، دیروز سرداری و کمرچین می پوشیدند امروز کت و شلوار ، و ؟ خلاصه آداب و رسوم اجتماعی در تمام شئون زندگی تغییر کرده است . 

( حضرت علی علیه السلام به پیروان خویش توصیه کرده است که آداب و رسوم زمان خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید و آنان را به اعمال و روشهای عصر خودتان ملزم ننمائید چه آنها برای زمان دگری آفریده شده اند .

وظیفه ی شما این است که با تحولات تکاملی جهان ، پیشروی کنید و فرزندان را با مقتضیات زمان خودشان تربیت نمائید تا بتوانند خود را با شرائط زمان تطبیق دهند و به شایستگی با جامعه همکاری و سازش نمایند . ولی هرگز به آنان اجازه نمی دهد که به نام تغییر شرائط زمان ، سنن اساسی و سعادت بخش اجتماع را نادیده انگارند و از حدود و مقررات قطعی شرعی که در همه ی ادوار پایه ی سعادت و رستگاری انسانها است قدمی فراتر بگذارند .

اقامه ی عدل و انصاف ، اداء امانت و وفاء به عهد ، وظیفه شناسی و شرافت نفس ، راستگوئی و درستکاری و دیگر صفات انسانی که از سنن ثابت الهی و مایه خوشبختی بشر است باید همیشه و در همه جا آنها را عملا بکار بندد و فرزندان خویش را نیز با همان سنن تربیت نماید . 

تجاوز وستم ، ناپاکی و خیانت ، بی عفتی و زنا و سایر صفات ذمیمه از محرمات قطعی اسلام و عامل تیره روزی و بدبختی آدمی و نسل بشر است و همواره باید از آنها اجتناب نمایند و فرزندان خود را نیز از آن اعمال ناشایست برحذر دارند .

اگر به فرض در محیط فاسدی زورگوئی و خیانت سند لیاقت باشد و تجاوز و ستم نشانه ی قدرت ، بی عفتی و ناپاکی علامت تجدد خواهی و دیگر گناهان کبیره در ردیف آداب و رسوم پسندیده به حساب آید ، آدمی نباید خود را تسلیم آن روشهای ناپسند نماید و خویشتن را به پلیدی های آن محیط مسموم آلوده کند ، حق ندارد فرزند خود را طبق آن آداب و رسوم غلط تربیت نماید و به تصور هم آهنگی با مقتضیات زمان موجبات تباهی و سقوط خود و خاندان خود را فراهم سازد .

پذیرفتن آداب و رسوم جدید که ناشی از تکامل علمی جامعه و باعث بهتر زیستن است ، نشانه ی شخصیت و آزادگی و حاکی از قدرت سازگاری با روشهای نوین اجتماعی است .

برعکس ترک گفتن سنن انسانی و تن دادن به پلیدی های گناه علامت فرومایگی و زبونی و نشانه ضعف نفس و هواپرستی است .

با کمال تاسف در دنیای کنونی صنعت و تکنولوژی ، بسیاری از سنن اخلاقی و سجایا انسانی مورد بی اعتنائی قرار گرفته و پاره ای از آنها مانند آداب و رسوم کهنه و متروک به دست فراموشی سپرده شده است .

در دنیای ماشین و یا تکنولوژی ، فروغ ایمان رفته رفته به خمودگی گرائیده و دلبستگی مردم به خداوند ضعیف شده و پاکی و تقوا که اساس سعادت آدمی است رنگ افسانه و تخیل به خود گرفته است .

پیشرفت های روز افزون علوم طبیعی و در کل اکتشافات نوین از یک طرف بشر را چنان مست و مغرور کرده که به ندای پیامبران الهی و رهبران روحانی بی اعتنا شده است و از طرف دیگر چنان در شئون مادی غوطه ور شده که جنبه معنوی و انسانی خود را به کلی از یاد برده است . در دنیای صنعت و ماشین عواطف عالی انسانی و سجایای اخلاقی ارزش واقعی خود را از دست داده و در نظر جامعه ی امروز تنها بهتر زیستن و بیشتر لذت بردن و خلاصه غرائز و خواهشهای نفسانی را هرچه زیاد تر ارضاء کردن هدف عالی زندگی شناخته شده است . در نتیجه این طرز تفکر خوی تهاجم و درندگی در نهاد بشر بیدار شده و تعدی و تجاوز فزونی یافته و پیوسته رو به افزایش میرود .

اصل شرافتمندانه تعاون بقاء در زندگی بشر تدریجا جای خود را به تنازع بقاء می دهد و مردم در کشاکش حیات به خشونت و بی رحمی با یکدیگر برخورد میکنند . پدیده صنعت و تحولات خیره کننده آن زیبائی ها و زشتی های فراوانی را در جوامع بشری به ارمغان آورد و سود و زیان بسیاری را در شئون مختلف زندگی نصیب انسانها ساخت .