ماشین سازی تبریز؛ احیای برند مادر صنعت ایران

---

 

ماشین سازی تبریز، یکی از قدیمی ترین و پرافتخارترین واحدهای صنعتی کشور، بار دیگر در مسیر احیا و بازسازی قرار گرفته است. طرح نوسازی و بازسازی این مجموعه، با همکاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و حمایت وزارت صنعت، معدن و تجارت و استانداری آذربایجان شرقی، آغاز شده است. تصمیمی که از آن به عنوان نقطه عطفی در بازتعریف نقش آذربایجان در نقشه صنعتی ایران یاد می شود. در نشستی که با حضور معاون وزیر صمت و مدیرعامل ایدرو، استاندار آذربایجان شرقی، نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس و معاون سازمان خصوصی سازی برگزار شد، جزئیات فنی و اجرایی این طرح تشریح گردید. براساس طرح ارائه شده از سوی ایدرو، فاز نخست این برنامه شامل بازسازی کارخانه ریخته گری ماشین سازی تبریز است؛ بخشی که به دلیل فرسودگی تجهیزات و زیرساخت ها طی سال های گذشته از حداکثر ظرفیت خود فاصله گرفته بود. اجرای این طرح در دو مرحله انجام خواهد شد و پیش بینی می شود با تکمیل آن، میزان تولید و کیفیت محصولات نهایی کارخانه به شکل چشمگیری افزایش یابد.

ماشین سازی تبریز؛ نماد تولد دوباره صنایع مادر کشور

استاندار آذربایجان شرقی در این نشست با اشاره به جایگاه ویژه ماشین سازی در حافظه صنعتی کشور گفت این مجموعه نه تنها یک کارخانه بلکه کارخانه ساز است و نماد توان مهندسی و صنعتی مردم آذربایجان محسوب می شود. دکتر بهرام سرمست با یادآوری فراز و فرودهای این مجموعه طی دو دهه گذشته، از جمله واگذاری های بحث برانگیز، مشکلات کارگری و فرسودگی شدید ماشین آلات، تاکید کرد که نوسازی و بازسازی ماشین سازی برای استان و دولت از اهمیت راهبردی برخوردار است و تمامی ظرفیت های قانونی استان برای پیشبرد این پروژه بسیج خواهد شد. او افزود که نگاه مدیریت استان به ماشین سازی صرفا اقتصادی نیست، بلکه احیای یک هویت تاریخی و بازگرداندن برند صنعتی آذربایجان به جایگاه واقعی آن است. سرمست با قدردانی از وزارت صمت و سازمان ایدرو، خواستار همراهی کامل نهادهای استانی در تسهیل مجوزها، تامین زیرساخت ها و رفع موانع مالیاتی و بیمه ای شد تا روند اجرای طرح بدون تاخیر ادامه یابد.

در همین نشست، فرشاد مقیمی، معاون وزیر صمت و رئیس هیات مدیره ایدرو، آغاز طرح بازسازی ماشین سازی تبریز را به عنوان گام نخست برنامه ملی نوسازی صنایع مادر کشور اعلام کرد. او گفت در حال حاضر ۴۰ واحد صنعتی در آذربایجان شرقی در فهرست اولویت دار نوسازی قرار دارند و دولت چهاردهم تصمیم گرفته است فرآیند نوسازی صنایع ایران را از این استان آغاز کند. مقیمی با اشاره به ظرفیت های بالای صنعتی، موقعیت جغرافیایی و نیروی انسانی متخصص تبریز، این انتخاب را اقدامی هدفمند در جهت بازگرداندن جایگاه تاریخی شمال غرب ایران در صنعت ملی دانست. او تاکید کرد که پیش نیاز اجرای موفق این طرح، تسهیل و تسریع در صدور مجوزهای مربوط به مولدسازی زمین های مازاد کارخانه و اصلاح ساختار منابع انسانی مجموعه است. همچنین، به گفته وی، پیشنهادهایی برای بخشودگی جرایم مالیاتی و بیمه ای، استمهال پرداخت اقساط معوق و همکاری دستگاه های استانی در صدور مجوزهای مرتبط ارائه شده تا مسیر نوسازی بدون مانع طی شود.

احیای ماشین سازی تبریز؛ بازگشت غرور صنعتی ایران

بازسازی ماشین سازی تبریز را باید بخشی از سیاست کلی دولت در راستای «وفاق ملی برای رونق تولید» دانست؛ سیاستی که تلاش می کند با اجماع میان نهادهای حاکمیتی، بخش خصوصی و دستگاه های اجرایی، زمینه بازگشت صنایع مادر به چرخه تولید پایدار را فراهم کند. ماشین سازی تبریز در دهه های گذشته، یکی از مهم ترین مراکز تولید ماشین ابزار در خاورمیانه بود و محصولات آن در صنایع فلزی، خودروسازی و ساخت تجهیزات سنگین کشور نقش کلیدی داشت. اما خصوصی سازی های ناموفق و نبود سرمایه گذاری ساختاری در دهه ۱۳۹۰، موجب شد این برند معتبر در آستانه رکود کامل قرار گیرد. اکنون با ورود ایدرو به عنوان بازوی تخصصی وزارت صمت، این کارخانه بار دیگر در مسیر نوسازی ساختاری و فناورانه قرار گرفته است. برنامه ریزی برای جایگزینی تجهیزات قدیمی با ماشین آلات نسل جدید، بازطراحی خطوط ریخته گری، اصلاح نظام مالی و منابع انسانی و بازگشت به تولید مبتنی بر سفارش، از جمله محورهای اصلی این طرح است.

از نگاه کارشناسان صنعتی، همکاری نزدیک میان وزارت صمت، استانداری و نمایندگان مجلس می تواند تجربه تلخ گذشته را تکرار نکند. انتخاب تبریز به عنوان مبدا اجرای طرح ملی نوسازی صنایع، نشانه ای روشن از اعتماد دولت به توان صنعتی این منطقه است. هم زمان، اجرای طرح تولید الیاف شیشه در شهرستان مرند نیز از دیگر پروژه های راهبردی است که توسط ایدرو با هدف تکمیل زنجیره صنعتی شمال غرب کشور پیگیری می شود. فرشاد مقیمی درباره این پروژه گفت قرارداد تجاری آن با طرف خارجی امضا شده و با نهایی شدن تاییدیه تامین مالی از کشور چین، عملیات اجرایی آن طی ماه های آینده آغاز خواهد شد. این پروژه به دلیل وابستگی بالای کشور به واردات الیاف شیشه، از نظر صرفه جویی ارزی اهمیت بالایی دارد و جانمایی آن در مرند با توجه به وجود مواد اولیه در منطقه انجام شده است.

طلوع دوباره صنعت ایران از تبریز؛ روایت احیای ماشین سازی

نکته مهم در تحلیل این روند آن است که دولت چهاردهم به جای سیاست تزریق مقطعی بودجه، مسیر نوسازی صنعتی را بر پایه بازسازی ساختاری و ارتقای بهره وری بنا کرده است. نوسازی ماشین سازی تبریز نه فقط احیای یک واحد تولیدی بلکه بازآفرینی یک الگوی ملی در مدیریت صنعت است؛ الگویی که می تواند برای ده ها کارخانه مشابه در کشور تکرار شود. استان آذربایجان شرقی با برخورداری از حدود چهار هزار واحد صنعتی فعال و نیمه فعال، یکی از قطب های اصلی صنعت کشور است و انتخاب آن برای آغاز این روند، می تواند پیام روشنی از تمرکز بر مناطق صنعتی قدیمی اما راهبردی باشد.

بازسازی ماشین سازی تبریز اگر با تداوم حمایت مالی و فنی همراه شود، می تواند بار دیگر این مجموعه را به جایگاه اصلی اش در تولید ماشین ابزار، قالب سازی و صنایع مادر بازگرداند. ماشین سازی در تاریخ صنعت ایران، نماد توان ساخت، دقت و دانش فنی مهندسان داخلی بوده است. اکنون با هماهنگی میان وزارت صمت، ایدرو، استانداری و مجلس، امیدها برای بازگشت این برند دیرینه زنده شده است. آنچه پیش روی تبریز قرار دارد، تنها بازسازی یک کارخانه نیست، بلکه بازسازی بخشی از هویت صنعتی ایران است؛ هویتی که ریشه در خلاقیت، تلاش و روحیه سازندگی مردمان این سرزمین دارد.

*نویسنده: موسی کاظم زاده؛ قابل دسترسی هم در سایت بازار تبریز آنلاین

https://bazartabrizonline.ir