تبیین مولفه های برنامه درسی الهی–فرهنگی در آموزش سواد رسانه ای دانش آموزان

در دنیای معاصر که رسانه ها بخش مهمی از زیست روزمره انسان را شکل می دهند، سواد رسانه ای به یکی از ضروری ترین مهارت های تربیتی بدل شده است. با این حال، چالش اصلی نظام آموزشی کشور آن است که آموزش رسانه صرفا در سطح فنی و شناختی باقی می ماند و کمتر به ابعاد ارزشی، اخلاقی و الهی آن توجه می شود. در حالی که سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، تربیت را فرآیندی الهی و فرهنگی می داند که باید تمامی ابعاد وجودی انسان را به سوی عبودیت و آگاهی سوق دهد.

از منظر رویکرد الهی–فرهنگی، آموزش سواد رسانه ای نه فقط آموزش درک پیام، بلکه پرورش «بصیرت رسانه ای» است؛ یعنی توانایی تشخیص خیر از شر، حق از باطل، و زیبا از زشت در فضای ارتباطی. در این چارچوب، دانش آموز باید بیاموزد که رسانه صرفا ابزاری برای سرگرمی یا اطلاع رسانی نیست، بلکه محیطی است که می تواند ایمان، اخلاق و هویت فردی را شکل دهد. برنامه درسی الهی–فرهنگی در آموزش رسانه، بر سه مولفه اساسی استوار است: نخست، معرفت الهی؛ یعنی تبیین رسانه به عنوان ابزار امانت دار پیام و مسئول در برابر حقیقت. دوم، تعهد اخلاقی؛ به معنای رعایت صداقت، پرهیز از دروغ، شایعه و قضاوت عجولانه در فضای مجازی. سوم، بصیرت فرهنگی؛ یعنی شناخت سبک های نفوذ فرهنگی بیگانه و تقویت هویت ایرانی–اسلامی در مواجهه با آن ها.

در این الگو، معلم نقش «راهنمای اخلاقی رسانه» را دارد که دانش آموز را از مصرف کننده منفعل به کنشگر آگاه تبدیل می کند. نتیجه چنین آموزشی، پرورش نسلی است که در عین بهره گیری از رسانه ها، در دام فرهنگ مصرف زدگی و انفعال گرفتار نمی شود و نگاهش به رسانه، نگاهی توحیدی، مسئولانه و تمدن ساز خواهد بود.