الگوریتم و سیاست کنترل نامحسوس در پلتفرم ها

دانشگاه پیام نور (همه مراکز) 

الگوریتم ها در ظاهر ابزارهای محاسباتی بی طرفی هستند که برای سامان دهی داده ها، بهینه سازی تجربه کاربری و افزایش کارایی طراحی شده اند، اما در عمل همچون سازوکارهای قدرت عمل می کنند و نوعی سیاست کنترل نامرئی را بر فضای دیجیتال تحمیل می نمایند. این سیاست نه از طریق قوانین مکتوب و آشکار بلکه از طریق منطق ریاضیاتی و کدهای نرم افزاری اعمال می شود، به گونه ای که کاربران اغلب بدون آگاهی از آن تحت تاثیر قرار می گیرند. 

الگوریتم پلتفرم ها با تعیین اینکه چه محتوایی دیده شود، چه چیزی پنهان بماند، چه فردی برجسته گردد و چه صدایی خاموش شود، عملا نقش یک نهاد کنترلی و تنظیم گر را ایفا می کنند ؛ نهادی که نه انتخاب شده و نه پاسخگوست. این کنترل نامرئی در لایه های مختلف رخ می دهد: در سطح اقتصادی، الگوریتم ها جریان توجه را به سمت محتواهایی هدایت می کنند که بیشترین سود تبلیغاتی را دارند؛ در سطح اجتماعی، آنها الگوهای تعامل را شکل می دهند و شبکه های ارتباطی را بازتولید می کنند؛ در سطح سیاسی، آنها می توانند به طور غیرمستقیم بر افکار عمومی تاثیر بگذارند ، با برجسته سازی برخی روایت ها و به حاشیه راندن روایت های دیگر. سیاست پنهان الگوریتم ها در این است که قواعد بازی را بدون اعلام رسمی تغییر می دهند، به گونه ای که کاربران تنها نتیجه را می بینند نه فرایند منتج به آن را. این سیاست به جای اعمال مستقیم قدرت، از طریق معماری انتخاب ها عمل می کند: آنچه در صفحه اول نتایج جستجو ظاهر می شود ، آنچه در فید شبکه اجتماعی برجسته می گردد و آنچه به عنوان پیشنهاد یا توصیه ارائه می شود، همه محصول تصمیمات الگوریتمی است که به ظاهر تکنیکی اما در واقع سیاسی اند. این سیاست کنترل نامرئی به ویژه خطرناک است زیرا شفافیت ندارد و امکان نقد و مقاومت در برابر آن دشوار است. کاربران نمی دانند چرا یک محتوا حذف شده یا چرا یک حساب کاربری کمتر دیده می شود؛ تنها با پیامدهای تصمیمات الگوریتمی مواجه اند. در نتیجه، الگوریتم ها به عنوان ابزارهای حکمرانی دیجیتال عمل می کنند، حکمرانی ای که نه بر پایه قانون بلکه بر پایه کدها است. این وضعیت پرسش های بنیادینی درباره دموکراسی، آزادی بیان و عدالت اطلاعاتی مطرح می کند، زیرا وقتی تصمیم گیری ها به الگوریتم ها واگذار می شود، عملا قدرت از عرصه عمومی به عرصه فنی منتقل می گردد. الگوریتم ها سیاست را به سطحی نامرئی می برند، جایی که کنترل نه از طریق اجبار آشکار بلکه از طریق هدایت نامحسوس اعمال می شود، و این همان سیاست پنهانی است که آینده روابط اجتماعی و سیاسی را شکل خواهد داد.