چالش هویت مرکب در نظام آموزشی ایران: تحلیل تعارضات گفتمانی و راهکارهای تربیتی
چالش هویت مرکب در نظام آموزشی ایران: تحلیل تعارضات گفتمانی و راهکارهای تربیتی
چکیده
این مقاله به بررسی چالش های هویتی در نظام آموزشی ایران با تمرکز بر تعامل بین مولفه های اسلامی و ملی در برنامه های درسی می پردازد. مطالعه حاضر نشان می دهد که مسئله اصلی نه وجود تنوع هویتی، بلکه ضعف در نظریه پردازی آموزشی برای مدیریت این ترکیب پیچیده است.تحلیل محتوای برنامه های درسی و روش های تربیتی نشان می دهد که نظام آموزشی ایران در مواجهه با این هویت مرکب دچار دو آسیب اساسی شده است: از یک سو با ارائه تصویری تقلیل گرایانه و ایدئولوژیک از هر دو مولفه اسلامی و ملی، امکان درک عمیق آنها را از بین برده است، و از سوی دیگر فاقد چارچوب نظری منسجمی برای تبیین ارتباط این دو بعد هویتی است.مقاله با استناد به نظریه های هویت ترکیبی (اسمیت، 1991) و آموزش چندفرهنگی (بنگس، 2004) استدلال می کند که تنوع هویتی به خودی خود عامل تعارض نیست، بلکه نحوه ارائه و مدیریت آن در نظام آموزشی است که می تواند به سردرگمی هویتی بینجامد. تجربه کشورهای موفق در این زمینه نشان می دهد که مدارس می توانند با اتخاذ رویکردی علمی و انتقادی، دانش آموزان را برای زندگی در جامعه پیچیده امروزی آماده کنند.
کلیدواژه ها: هویت مرکب، برنامه درسی، تربیت معلم، تفکر انتقادی، نظام آموزشی ایران