تحلیل و تاثیر نقدهای منتقدان در تغییر نگرش مخاطب نسبت به آثار هنری
نقد و تفسیر هنری در ذات خود نه تنها یک واکنش به اثر بلکه یک فرایند شکل دهنده معنا و بازتعریف تجربه هنری است؛ منتقد با ورود به عرصه تحلیل، اثر را از سطح یک شیء زیباشناختی صرف به یک متن اجتماعی ، فرهنگی و فلسفی ارتقا می دهد و همین ارتقا موجب می شود مخاطب در مواجهه با اثر، تنها به لذت یا زیبایی بصری بسنده نکند بلکه آن را در بستر گسترده تری از اندیشه و تاریخ قرار دهد؛
نقش نقد در تغییر نگرش مخاطب را می توان در چند سطح بررسی کرد:
نخست در سطح شناختی ، نقد به مخاطب ابزارهای مفهومی می دهد تا بتواند عناصر اثر را درک کند، از تکنیک ها و سبک ها گرفته تا نمادها و ارجاعات بینامتنی و این شناخت سبب می شود مخاطب از حالت منفعل به حالت فعال و پرسشگر تغییر وضعیت دهد؛ دوم در سطح ارزشی ، نقد می تواند معیارهای تازه ای برای سنجش ارزش هنری ارائه کند و مخاطب را از قضاوت های سطحی و سلیقه ای به سوی ارزیابی های عمیق تر سوق دهد، به گونه ای که حتی ممکن است مخاطب پس از خواندن نقد، دیدگاه خود را نسبت به اثری که پیش تر دوست داشته یا نمی پسندیده تغییر دهد؛ سوم در سطح اجتماعی، نقد همچون یک گفت وگوی عمومی عمل می کند و مخاطب را وارد شبکه ای از بحث ها و دیدگاه ها می سازد که در نهایت به شکل گیری افکار جمعی و سلیقه ی فرهنگی منجر می شود، بنابراین نقد نه تنها فرد بلکه جامعه را در مسیر تحول نگرش نسبت به هنر قرار می دهد؛ چهارم در سطح روان شناختی، نقد می تواند تجربه عاطفی مخاطب را بازتعریف کند ، زیرا منتقد با برجسته سازی جنبه های خاص اثر، احساسات مخاطب را هدایت می کند و حتی می تواند او را به تجربه دوباره ی اثر با نگاهی تازه و احساسی متفاوت ترغیب کند؛ با این حال باید توجه داشت که نقد همیشه بی طرف و خنثی نیست، بلکه گاه تحت تاثیر گرایش های فکری، سیاسی یا شخصی منتقد قرار دارد و همین امر می تواند مخاطب را به سمت نگرشی خاص سوق دهد، به گونه ای که نقد به جای گشودن افق های تازه، امکان تجربه ی آزادانه را محدود کند؛ اما حتی در این حالت نیز نقد همچنان نقشی تعیین کننده دارد زیرا مخاطب را وادار می کند نسبت به اثر موضع بگیرد، چه در موافقت با منتقد و چه در مخالفت با او و این فرایند خود به رشد ذهنی و شکل گیری هویت هنری مخاطب کمک می کند.
نقد هنری را می توان همچون آینه ای دانست که نه تنها تصویر اثر و خالق آن بلکه تصویر مخاطب را نیز بازتاب می دهد، زیرا هر نقد در واقع دعوتی است به بازاندیشی، به پرسشگری و به عبور از سطح ظاهر به عمق معنا و همین دعوت است که نگرش مخاطب را تغییر می دهد و او را در مسیر فهم و درکی غنی تر و تجربه ای ژرف تر از هنر قرار می دهد.