آیا مدل های زبانی بزرگ (مثل ChatGPT) فقط ایده های تکراری تولید می کنند یا قابلیت ایجاد خلاقیت را دارند؟

باسمه تعالی

خلاصه گزارش مجله کسب وکار هاروارد با موضوع:

آیا مدل های زبانی بزرگ (مثل ChatGPT) فقط ایده های تکراری تولید می کنند یا قابلیت ایجاد خلاقیت را دارند؟

رهیافت های کلیدی

LLMها ذاتا خلاق یا غیرخلاق نیستند؛ اگر بد استفاده شوند، تمایل دارند که ایده های کلیشه ای و متوسط تولید کنند و اگر درست هدایت شوند، می توانند به طور معناداری تنوع، تازگی و جسارت ایده ها را افزایش دهند. بنابراین، خلاقیت بیشتر به نحوه ی تعامل انسان با مدل بستگی دارد، نه خود مدل.

بزرگ ترین خطر: «همگرایی فکری» (Idea Convergence)

پژوهش نشان می دهد وقتی همه از پرامپت های مشابه استفاده می کنند یا خروجی مدل بدون نقد پذیرفته می شود، نتیجه این است که: افراد مختلف به ایده های بسیار شبیه می رسند و تنوع فکری تیم کاهش پیدا می کند.

LLMها در چه چیزی واقعا خوب اند؟

طبق آزمایش ها، مدل ها در این موارد بیشترین ارزش را دارند: شکستن بن بست ذهنی، پیشنهاد زاویه های غیرمنتظره، ترکیب حوزه های نامرتبط (cross-domain thinking)، کمک به افراد کم تجربه برای رسیدن به سطح ایده پردازی بالاتر.

چه کارهایی خلاقیت خروجی را «بیشینه» می کند؟

1. استفاده از پرامپت های متنوع و متضاد: به جای یک سوال، از مدل بخواهید از دیدگاه های مختلف فکر کند و نقش های متفاوت بگیرد (منتقد، هنرمند، مهندس، فیلسوف…).

2. استفاده از LLM به عنوان «هم فکر»، نه «پاسخ دهنده»: بهترین عملکرد وقتی است که انسان ایده اولیه را می دهد و مدل آن را به چالش می کشد، گسترش می دهد یا وارونه می کند. نه اینکه فقط بپرسیم: «به من ایده بده».

3. قضاوت انسانی حذف نشود: پژوهش تاکید می کند که انتخاب نهایی ایده ها باید توسط انسان انجام شود و خلاقیت واقعی از ترکیب شهود انسانی + تنوع ماشینی می آید

4. استفاده فردی قبل از استفاده گروهی: وقتی افراد به صورت جداگانه با LLM کار می کنند و بعد ایده ها را به اشتراک می گذارند، تنوع بسیار بیشتر از حالتی است که همه همزمان از یک مدل استفاده کنند.

جمع بندی

 LLMها خلاقیت را جایگزین نمی کنند، بلکه اگر درست استفاده شوند، آن را تقویت و تسریع می کنند. سازمان هایی که پرامپت نویسی را آموزش می دهند، خروجی مدل را به چالش می کشند و تنوع فکری را حفظ می کنند، بیشترین سود خلاقانه را می برند.

🔰 کانال حکومت الکترونیک (در پیام رسان بله):

https://ble.ir/electronicgovernment (آدرس در صفحه مرورگر کپی شده یا در پیام رسان بله جستجو شود)

🔰 کانال موسسه مشاوره مدیریت نگاه (در پیام رسان تلگرام):

https://t.me/Institute_Consulting_Negah

منبع

«When Used Correctly, LLMs Can Unlock More Creative Ideas»