خانه تاب آوری ایران در پی تاب آوری جامعه

خانه تاب آوری ایران در پی تاب آوری جامعه

خانه تاب آوری ایران در پی تاب آوری جامعه: در این مطلب به این موضوع می پردازیم که خانه تاب آوری ایران (iraniansocialworkers.ir/site) به عنوان نخستین رسانه تاب آوری کشور چگونه به ایجاد تاب آوری جامعه می اندیشد؟

_{خانه تاب آوری ایران در پی تاب آوری جامعه}

سلامت روانی اجتماعی یک مورد بسیار مهم است که همه افراد باید به آن توجه داشته باشند. افراد جامعه با داشتن سلامت روانی می توانند یک جامعه پویا و موفق را به وجود آورند. اما برای سلامت روانی اجتماعی چه  مولفه هایی لازم است. برای این مهم باید به بررسی شاخص ها بپردازیم تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن به این منظور برسیم.

فهرست عناوین این مطلب [نمایش]

_{خانه تاب آوری ایران در پی شاخص های سلامت روانی اجتماعی} 

نزدیک به یک دهه است که سازمان جهانی بهداشت یک تعریف مشخصی در رابطه با سلامت روانی اجتماعی ارائه کرده است. این تعریف می تواند باعث شود که افراد زندگی شاد و سالمی داشته باشند. مولفه های تاب آوری اجتماعی مولفه های تاب آوری اجتماعی

شاخص هایی برای به وجود آوردن سلامت روانی وجود دارد که این شاخص ها شامل حفظ نگرش مثبت، وضعیت فیزیکی فعال، خواب کافی، کمک به دیگران، رژیم غذایی مناسب و … می باشند.

_{خانه تاب آوری ایران و چهار مولفه اصلی سلامت روانی}

مهمترین شاخص های سلامت روانی چهار مولفه اصلی دارد که این مولفه ها شامل درون فردی، بین فردی، استرس و سازگاری می باشند. مولفه درون فردی شامل خودآگاهی هیجانی، احترام به خود می باشد.

📷مولفه های تاب آوری اجتماعی

مولفه بین فردی شامل مشارکت، مسئولیت پذیری اجتماعی و روابط اجتماعی می باشد. مولفه استرس شامل کنترل هیجان و استرس و مدیریت آن است و سازگاری نیز شامل انعطاف پذیری و شادی می باشد.

_{خانه تاب آوری و تاب آوری اجتماعی و ارتباط آنها با سلامت روانی}

می توان گفت هرچه سلامت روانی اجتماعی افراد یک جامعه بهتر باشد افراد می توانند در برابر سختی ها مقاومت بیشتری از خود نشان دهند. پس سلامت روانی اجتماعی مولفه تاب آوری اجتماعی نیز می باشد که با همدیگر ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارند.

بالا بودن سلامت روانی اجتماعی یک جامعه می تواند میزان تاب آوری آن جامعه را نیز افزایش داده و افراد را در برابر مشکلات و اتفاق های سخت یاری رساند.

مولفه های تاب آوری اجتماعی

در نتیجه بهتر است مدیران یک جامعه بر روی مولفه ها و شاخص های سلامت روانی افراد جامعه کار کنند تا بتوانند یک جامعه سالم و شاد و با نشاط پرورش دهند. در این صورت افراد می توانند در برابر هرگونه آسیبی از خود تاب آوری نشان داده و صبر و شکیبایی بالایی داشته باشند.مو

_{تاب آوری اجتماعی و سلامت اجتماعی}

ارتقاء تاب آوری اجتماعی چگونه به سلامت اجتماعی می انجامد؟

در وهله اول به این موضوع می پردازیم که تاب آوری (به لاتین Resilience) چیست؟ دکتر امی ورنر، مفهوم تا ب آوری روانی را در جریان تحقیقاتش بر روی خانواده های فقیری که در کائوآئی- یکی از جزائر ایالت هاوائی- زندگی می کنند، استفاده کرد. بر این اساس، دو سوم از این بچه ها در مراحل بعدی زندگی خود، رفتار مخربی را از خود نشان می دادند. در حالی که یک سوم بقیه، اینطور نبودند و ورنر از واژه “تاب آوری” برای این دسته استفاده کرد.

در هر صورت مفهوم تاب آوری فقط به نتیجه موفقیت آمیزی که در مواجه با رویدادها بدست می آید، محدود نمی شود. به عبارتی دیگر، وقتی از این عنوان برای کسی استفاده می کنیم به این معنا نیست که او تحت تاثیر حوادث اطراف خود قرار نگرفته است بلکه کسی است که رویدادها را قبول می کند و سعی می کند با آنها کنار بیاید. این کار نیازمند یک بینش مثبت نسبت به رویدادها است. علاوه بر آن باید از مهارتهای فردی دیگر مانند هوش احساسی، توانایی تطبیق با شرایط و انعطاف پذیری در برابر حوادث و البته مهارت مراقبه نیز برخوردار بود. هر چند میزان این انطباق در مقابل حوادث متفاوت است. به عنوان مثال فردی ممکن است در برابر یک رویداد، به خوبی با آن روبرو شود در حالی که در برابر رویدادی دیگر، شکسته شود.

انسان ها در کلیه مراحل زندگی خود با فشارها و شرایط ناگوار روبرو می شوند، این فشارها می تواند سلامت روانی و جسمانی آنان را تهدید نماید. تاب آوری نوعی فرایند مواجه شدن با شرایط پرخطر است که می تواند به انسان کمک کند تا خود را در این وضعیت دشوار حفظ نماید.تاب آوری اجتماعی و سلامت اجتماعی

بخاطر داشته باشیم که: تاب آوردن را نباید یک خصیصه ثابت اخلاقی- روانی دانست، بلکه فرایندی است که در موقعیت های مختلف نسبت به رویدادها عوض می شود.

_{خانه تاب آوری و تاب آوری اجتماعی}

کاسیوپو، زاترا و ریس از محققین تاب آوری معتقدند که تاب آوری اجتماعی یک ساختار چند سطحی است که خود را به صورت ظرفیت افراد و گروه ها برای پرورش، تعامل ، حفظ ارتباطات اجتماعی مثبت، بردباری، و بهبودی از عوامل استرس زا و انزوای اجتماعی نشان می دهد.

📷تاب آوری اجتماعی و سلامت اجتماعی

نیازهای روزافزونی مبنی بر ارزیابی محرک های اصولی تاب آوری اجتماعی وجود دارد. بیشترین تحقیقات پیرامون تاب آوری، ارزیابی عوامل مرتبط با طیفی از حوزه های اجتماعی شامل محیط اجتماعی، اقتصادی، سازمانی، زیرساختی، و طبیعی است.

در این شرایط تحقیقات متمرکز بر اهمیت تاب آوری اجتماعی می باشد که در حقیقت به معنای ظرفیت افراد و جوامع در مقابله با شوک ها و استرس های بیرونی است، و این که تاب آوری چگونه به آمادگی جامعه ، واکنش افراد نسبت به حادثه و بهبودی پس از حادثه کمک می کند.تاب آوری اجتماعی و سلامت اجتماعی

_{خانه تاب آوری ایران در پی سلامت اجتماعی} 

سلامت مقوله­ ای است که نقش آن در ارتقاء شاخص­های توسعه انسانی نیز انکارناپذیر است، لذا مبارزه با عواملی که سلامت را تحت تاثیر قرار داده و نیز سبب وجود نابرابری­هایی در سلامت می گردند در حقیقت علاوه بر وظایف حاکمیت و دولت باید از اولویت­های مددکاران اجتماعی به عنوان سکانداران بخش اجتماعی باشد، چرا که جامعه­ ای با شهروندانی که قادر به زندگی با سبک زندگی سالم و صحیح نباشند پایدار نخواهد بود؛ از این روی نقش حرفه مددکاری اجتماعی با تمام محدودیت­ها و مشکلاتی که بر سر راه خود به منظور افزایش سطح میزان سلامت اجتماعی در جامعه دارد، ورود به بخش سیاستگذاری اجتماعی و ارائه راهکارها، روش­ها، ترسیم فرآیندها و ریل گذاری به منظور حساس­ سازی و نگاشتن سناریوهایی با رویکرد آینده پژوهانه و برجسته سازی نقش سلامت اجتماعی شهروندان به منظور افزایش همبستگی ملی می­تواند بحثی قابل توجه باشد.

سلامت اجتماعی اصطلاحی است که به راه هایی اشاره دارد که افراد از طریق آن روابط درون و بین فردی سالم و مثبتی با یکدیگر برقرار می کنند. داشتن رفتار سالم اجتماعی به افراد کمک می کند تا سلامت عاطفی خود را بهبود بخشند و در زندگی روزمره خود احساس حمایت کنند. همچنین به افراد کمک می کند تا تاثیر بهتری بر جامعه پیرامون خود بگذارند.

_{اهمیت سلامت اجتماعی در خانه تاب آوری ایران}

در دنیای امروز دیدگاه­های سلامت چشم ­انداز وسیع­تری پیدا کرده است و ضرورتا به عوامل تعیین کننده غیرطبی سلامت توجه ویژه­ ای معطوف گشته است. هر یک از این تعیین­ کننده­ ها به خودی خود و یا از طریق تاثیر بر یکدیگر وضعیت سلامتی را به شدت تحت تاثیر قرار می­دهند و سبب بروز بی­ عدالتی­هایی در وضعیت سلامت می­گردند.

📷سلامت اجتماعی نیاز امروز جامعه

این تعیین کننده­ ها از قبیل وراثت، شیوه زندگی، محیط­ زیست، وضعیت اقتصادی – اجتماعی و … است که تاثیر چشمگیری بر سلامت و پیامدهای آن از جمله کیفیت زندگی دارند. در واقع صحیح است که مراقبت­های پزشکی می­توانند باعث طول عمر و یا بهبودی از یک بیماری جدی شوند ولی آن چیزی که بر سلامت عموم مردم دارای اهمیت است، شرایط اجتماعی است که باعث می­شود مردم بیمار شوند و یا نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند.تاب آوری اجتماعی و سلامت اجتماعی

بدین معنا که تعیین کننده­ های اجتماعی سلامت (Social Determinants of Health) مانند میزان درآمد، سطح تحصیلات، شغل، تغذیه، طبقه اجتماعی، میزان مهارت­های اجتماعی و فردی همچون تاب آوری در شرایط گوناگون و … بسیار بیشتر از عواملی مانند عوامل بیولوژیک سبب ابتلا به بیماری­ها می­شوند و در سلامت انسان نقش بسزایی دارند که اگر نادیده گرفته شوند رسیدن به اهداف سلامتی و برقراری عدالت در سلامت را محال می­نمایند. این نکته نیز درخور توجه است که اکثر بی­ عدالتی­های سلامت در دنیا ساخته دست بشر است و علل آنها اغلب ریشه در مسائل اجتماعی دارد.

مددکاری اجتماعی و تاب آوری اجتماعی

وقتی بحران پدیدار می شود، افراد تاب آور توانایی آن را دارند که با استفاده از فنون حل مسئله، به راه حل های امن و مطمئن برسند. در حالی که سایر افراد در این گونه موقعیت ها، دچار استرس زیاد می شوند و نمی توانند راه حل مناسب و مفیدی را انتخاب کنند. تاب آوری اجتماعی و سلامت اجتماعی

تاب آوری به­ عنوان حیطه ای پرطرفدار در سال­های اخیر، به مطالعه و کشف توانمندی­های فردی و بین فردی می­ پردازد و باعث پیشرفت و مقاومت در شرایط دشوار می­ گردد. تاب آوری قابلیت فرد در برقراری تعادل زیستی-روانی و معنوی، در مقابل شرایط مخاطره آمیز می باشد، نوعی ترمیم خود که با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی همراه است.

حالا این سئوال مطرح است که مددکاران اجتماعی چه نقش یا نقشهایی می توانند در ارتقاء تاب آوری اجتماعی داشته باشند و ارتقاء تاب آوری اجتماعی چه ارتباطی با سلامت اجتماعی جامعه دارد.

برای رسیدن به پاسخ این پرسش، در فضای مجازی این سوال در جمع ۳۹۰نفری از جامعه مددکاران اجتماعی ایران که شامل اساتید این رشته، دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی، مددکاران اجتماعی شاغل در ادارات و سازمانهای مختلف و سایر صاحب نظران مطرح شد و نتایج مباحثه گروهی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی گرینهایم ولاندمن (۲۰۰۴)  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

با تجزیه و تحلیل پاسخ ها کدهای اولیه استخراج گردید. این کدها در طی فرآیند تجزیه و تحلیل در دو گروه  مفاهیم اصلی و مفاهیم فرعی به شرح ذیل قرار گرفتند.

جهت مطالعه متن کامل و نیز جداول تحلیلی اینجا کلیک کنید.

_{خانه تاب آوری ایران، سرمایه اجتماعی و تاب آوری جامعه}

سرمایه اجتماعی و تاب آوری اجتماعی: باید دانست که سطوح بالای سرمایه اجتماعی، تاب آوری جامعه را حین و بعد از وقوع حادثه افزایش می دهد. ارتباط و پیوند با سایر افراد باعث می شود که میزان دسترسی به منابع، اطلاعات و کمک رسانی به جوامع در حل آسان مشکلات جمعی تسهیل گردد. در این راستا گروه مدیریت شرایط اضطراری ولینگتون سرمایه اجتماعی را این گونه توصیف می کند:

“شبکه ها در کنار یکدیگر به همراه هنجارها، ارزش ها و مفاهیم مشترک هستند که همکاری درونی و بین گروهی را تسهیل می سازد”.

راهبرد سرمایه اجتماعی بر تقویت فرصت هایی تاکید دارد که روابط بین گروه های با منافع مشابه و متفاوت را تقویت می نماید.

فهرست عناوین این مطلب [نمایش]

_{خانه تاب آوری، سرمایه اجتماعی و تاب آوری اجتماعی}

نقش گروه تاب آوری در جامعه

گروه تاب آوری اجتماعی بایستی با دیگر گروه ها و انجمن های نواحی معین جغرافیایی ادغام شده و ارتباطات خود را گسترش دهند. نقش اولیه آن ها تسهیل فعالیت هایی است که آمادگی در شرایط اضطراری را بهبود می بخشد که مستقیما با اهداف راهبردی “ایجاد ظرفیت” و “تقویت همکاری” می تواند اجرا گردد. برای مثال تسهیل برنامه ریزی برای واکنش جامعه، کمک به مشاغل کوچک با برنامه های مداوم، آموزش عموم مردم و تقویت آموزش رهبران جامعه به عنوان افراد داوطلب از این دست هستند.

نقش دوم، افزایش پیوند جامعه است. هدف راهبردی “افزایش پیوند” به طور غیرمستقیم با آمادگی برای شرایط اضطراری مرتبط بوده زیرا شواهد نشان می دهد که جامعه قدرتمند و متصل ، واکنش و بهبودی بهتری را زمان استرس از خود نشان می دهند. با شکل دهی روابط بین ذینفعان (گروه ها و انجمن ها) اعضای تیم تاب آوری در حوزه جغرافیایی خود به مثابه شخصی می باشند که زمان بحران اول به آن ها مراجعه می شود. گروه تاب آوری جامعه ترجیحا از سازمان دهنده اصلی و استفاده از شبکه های موجود پشتیبانی می کند.

_{اهداف راهبردی خانه تاب آوری ایران}

همان طور که پیشتر اشاره شد افزایش تاب آوری اجتماعی از سه هدف راهبردی زیر به دست می آید:
ظرفیت سازی
افزایش پیوندها
تقویت همکاری

_{ابزارهای گروه تاب آوری اجتماعی در خانه تاب آوری}

آموزش افراد داوطلب برای دفاع شهری و مدیریت شرایط بحرانی: افراد مقیم در یک ناحیه بهترین منبع انسانی برای مدیریت بحران می باشد. آموزش، دانش و مهارت را برای طیف وسیعی از افراد و سازمان ها در سراسر اجتماع محلی و با منافع مشترک به ارمغان می آورد. افراد دواطلب می آموزند که به صورت رهبران تسهیل کننده عمل کنند و ظرفیت ارزشمندی را برای دفاع شهری و مدیریت بحران ایجاد نمایند.

فعال کننده های آماده سازی افراد: هزینه ها برای بسیاری از افراد مانعی برای ایجاد آمادگی در شرایط بحرانی است. گروه تاب آوری می بایست به دنبال شریکانی در بخش خصوصی باشد تا دسترسی به محصولات با کیفیت و مقرون به صرفه که در ایجاد آمادگی افراد موثر است، تسهیل نماید. اگر اقلام مرتبط با آمادگی برای شرایط بحرانی را مقرون به صرفه و با دسترسی آسان قرار دهیم، خود اتکایی افراد افزایش می یابد.

آموزش عمومی: درک تهدیدات، خطرات، راهبردهای آسان کاهش فشار و استرس بخش مهمی از آماده سازی هستند. برای گروه های مختلف ارائه های رایگان مد نظر می باشد. این آموزش ها در راستای رفع نیازهای مخاطب و به روش های مهم سازماندهی می شوند تا نتایج مورد انتظار را به بار آورند. فعالیت های آموزش عمومی یک قالب آموزشی فعال را از طریق آموزش مبتنی بر استعلام طرح ریزی می کند که منجر به افزایش تعامل و پذیرش اقدامات است.

مشاغل آماده در شرایط بحران: مشاغل کوچک تا متوسط بیشتر از ۸۰% اقتصاد یک جامعه را تشکیل می دهند. بیشتر این مشاغل زمان و پول محدودی برای ایجاد “برنامه تداوم تجارت قدرتمند” در اختیار دارند. این برنامه (قوانین بازار کار) به زبان ساده نوشته شده تا مشاغل کوچک و متوسط را در بازار تجاری بدون نیاز به دستیار متخصص راهنمایی نموده و به کاربر اجازه می دهد به راحتی این دستورالعمل ها را در تلفن همراه خود ذخیره نموده و از آن ها استفاده کند. از دیگر وظایف گروه تاب آوری آسان تر کردن شرایط برای آمادگی این مشاغل بوده که این احتمال را نیز افزایش می دهد که اقتصاد آن ناحیه پس از وقوع بحران بهبود یافته و حتی رشد کند.

آموزش مهارت های اورژانسی: آموزش مهارت های پایه برای شرایط اضطراری همچون ارزیابی امنیت صحنه، کمک های اولیه ، حرکت افراد مجروح در حالی که خود شخص آسیب نبیند و در کل کمک به نجات جان هم نوع در نبود خدمات اورژانس.

پیام هشدار در شرایط بحرانی: آگاهی عموم جامعه در چنین شرایطی همیشه یک چالش بوده است. باید به خاطر سپرد که سرویس رایگان پیام هشدار اضطراری از دیگر موارد در بخش ظرفیت سازی برای ایجاد تاب آوری است.

_{افزایش پیوند در ایجاد تاب آوری}

در نقش رابط: هزاران سازمان دولتی و غیر دولتی وجود دارند که در جامعه خدمات ارزشمندی را ارائه می دهند. اکثریت این سازمان ها فاقد عملکرد مدیریت اضطراری تعریف شده هستند. نقش گروه تاب آوری در اینجا پیوند این افراد و سازمان های مرتبط با موارد اورژانسی و غیر اورژانسی با یکدیگر است.

رسانه های اجتماعی: قطعا شبکه های اجتماعی و سایر تکنولوژی ها روش موثر و کارآمدی برای برقراری ارتباط در زمان بحران ها می باشند. گروه تاب آوری اجتماعی نیز از شبکه های اجتماعی به عنوان روشی برای ایجاد جوامع قوی و مرتبط استفاده می کند.

تاب آوری و نقشه برداری از بحران (مناطق بحرانی): نقشه های آنلاین، ابزاری مفید برای نمایش بصری منابع و ارتباطات قبل، حین و پس از وقوع حوادث است. جوامع با ساخت ابزاری آنلاین –که توسط عموم هدایت و گردانده شود- می توانند طیفی از منابع و حوادث را نقشه برداری و طرح ریزی کنند که مورد استفاده مخاطبین بسیاری خصوصا بخش مدیریت شرایط اضطراری قرار گیرد.

_{خانه تاب آوری و تقویت همکاری در ایجاد تاب آوری}

برنامه های واکنش جامعه محور: به نظر جوامع بایستی قادر باشند تا بدون کمک خدمات اورژانسی در چند روز اول پس از حادثه از خود مراقبت نمایند. برنامه های واکنش جامعه به دستیابی به چنین هدفی با گرد هم آوردن ذینفعان و رهبران جامعه از یک ناحیه بزرگ شهری کمک می نماید تا نقش ها و مسئولیت های هر یک را در شرایط اضطراری بیان نماید. تحلیل SWOT (تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدها و فرصت ها در جامعه)، به کمک افراد شرکت کننده و اقدامات با هدف کاهش خطرات انجام می پذیرد و امضای تفاهم نامه بین جامعه و شورای محلی که وظیفه هر یک را در قبال دیگری مشخص می کند.

برنامه های بهبودی جامعه قبل از حادثه: در ادامه ی برنامه واکنش در جامعه، گروه مددکاری ایجاد چنین برنامه ای را چه از دید جامعه و چه برنامه ی راهبری رسمی توسط دولت جهت بهبودی موثر و کارآمد، تسهیل می نماید. مجموعه ای از اهداف که به نگاه میان مدت و بلند مدت جامعه پیرامون بهبودی در جامعه می پردازد، ایجاد خواهد شد. علاوه بر این، خط مشی تعریف شده برای سرعت بخشی در بهبودی جامعه برای بخش های عمومی و خصوصی، مسکن، منابع فرهنگی و تاریخی، شاهراه ها، محیط زیست، و سلامت روانی و اجتماعی افراد و سازمان ها همراه با شریکان در این راهبرد طرح ریزی خواهد شد.

همسایه های آماده: همسایه ها بهترین منابع انسانی در موارد بحرانی هستند البته افراد کمی وجود دارند که اطلاعاتی فرای اسم کوچک همسایه هاشان را بدانند و برنامه ای نیز برای مراقبت از همدیگر در شرایط اضطراری ندارند. به افراد آموزش داده شود که ۱۰ الی ۱۵ خانواده در همسایگی خود را شناسایی ، روابط شان را سازماندهی کرده، جزئیاتی از اطلاعات همدیگر را ثبت و ضبط نموده تا در موارد بحرانی به همدیگر کمک نمایند. حمایت فیزیکی، روانی و تجهیزاتی از همدیگر تاب آوری افراد را افزایش می دهد.

مدارس تاب آوری: مدارس نقش مهمی را در ایجاد فرصتها جهت افزایش تاب آوری از طریق کودکان، والدین و اولیاء مدرسه ایفا می کنند. گروه تاب آوری می تواند با مدارس جهت کمک به برنامه تخلیه مدرسه به همراه ابزار آنلاین “برنامه واکنش مدرسه” ارتباط بگیرد و پیشنهاداتی را برای آمادگی والدین به صورت نکته های ماهانه ارائه داده تا مدارس نقش مراکز دفاع شهری را ایفا نمایند.

منبع:

Wellington Region Emergency Management Office © ۲۰۱۲
Community Resilience Strategy