روز حسرت

«وانذرهم یوم الحسره اذ قضی الامر و هم فی غفله و هم لا یومنون(مریم/39)

«مردم را از روز حسرت و غم بترسان که آن روز دیگر کار از کار گذشته در حالی که مردم سخت از آن روز غافلند و به آن ایمان ندارند.»

حسرت به معنای غم و اندوه است بر آن چه از دست رفته(قاموس قرآن،2/132). البته همه ما معنای "حسرت" را خوب می دانیم چون فکر نمی کنم کسی باشد غیر از معصومین علیهم السلام که حسرت فرصت های از دست رفته و عمر بر باد رفته و تجدید ناپذیرش را نخورده باشد.

قطعا یکی از سخت ترین عذاب های روز قیامت هم همین "حسرت خوردن" است یعنی یک اندوه شدید برای از دست دادن فرصتی که دیگر به دست نمی آید.

کاش می شد به گذشته ام برگردم و آن چه را ترک کردم، با عمل صالح جبران و تدارک می کردم: «قال رب ارجعون لعلی اعمل صالحا فیما ترکت(مومنون/99و100)». اما دیگر هیچ چاره ای جز تاسف خوردن باقی نماند است!

بی تردید علت حسرت خوردن هم این است که، آن غفلت و جهالتی که او را وادار به ارتکاب عمل قبیح می کرد، برطرف شده و به بیداری و علم تبدیل شده و تازه فهمیده چه خبر است! حالا دیگر چشمان او باز شده، همه حقایق را می بیند و به یقین رسیده است، در نتیجه بر آن چه از کف داده افسوس شدید می خورد.

به همین جهت است که خدای تعالی اسم این روز را "یوم الحسره" گذاشته: «و انذرهم یوم الحسره ...(مریم/39).

اما فکر می کنید بیشترین تاسف و حسرتی که آن روز خواهیم خورد، نسبت به چه موضوعی است؟

خدای تعالی می فرماید:«ان تقول نفس یا حسرتا علی ما فرطت فی جنب الله(زمر/56): آن گاه که هر کسی فریاد واحسرتا برآرد و بگوید: ای وای بر من که نسبت به "جنب الله" کوتاهی و تفریط کردم!»

در روایات متعددی "جنب الله" به وجود مقدس "امام معصوم علیه السلام" تفسیر شده است از جمله:

از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخ جمعی از اهالی یمن که پرسیدند ای رسول خدا وصی تو کیست، فرمود: کسی که خدای تعالی درباره او این آیه را نازل فرموده است :«ان تقول نفس یا حسرتی علی ما فرطت فی جنب الله».(غیبت نعمانی،58)

از خود ائمه علیهم السلام هم روایاتی در این زمینه نقل شده که می فرمایند:

امیرالمومنین علیه السلام: «انا جنب الله؛ من جنب الله هستم.»(بحارالانوار،24/114).

امام باقر علیه السلام: «نحن جنب الله؛ ما[ائمه] جنب الله هستیم.»(بحارالانوار،25/22).

امام کاظم علیه السلام: «جنب الله امیرالمومنین و کذلک من بعده من الاوصیاء بالمکان الرفیع الی ان ینتهی الامر الی آخرهم؛ «جنب الله امیرمومنان علیه السلام و همچنین اوصیای بعد از او هستند که مقام والایی دارند، تا به آخرین نفر آن ها برسد» (که حضرت مهدی ارواحنا فداه میباشد.)( اصول کافی،۱۴۵،۱)

خلاصه آن چه در روایات متعدد می خوانیم این است که: امامان معصوم علیهم السلام «جنب الله» هستند و کوتاهی نسبت به جنب الله، یعنی بی توجهی نمودن و حمایت نکردن از امیرالمومنین علیه السلام و ائمه بعد از ایشان.

بنابراین بیشترین اندوه و حسرت ما در روز قیامت این است که، چرا دنیا، این همه ما را به خود مشغول و مغرور کرد که نسبت به امام خود علیه السلام تفریط و کوتاهی کردیم!

اما نکته مهم و قابل تامل این است که؛ همین وضعیت و همه این حسرت و تاسف، طبق همین آیات و روایات در روز ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف هم خواهد بود. چون یوم الفرج آن حضرت که ان شاءالله به همین زودی شاهدش باشیم، نمونه کوچکی از قیامت کبری است. قیامتی قریب و کوچک تر، اما با همه اوصاف قیامت کبری از جمله همین آه و حسرتش. آن روز هم "روز حسرت" و افسوس است که؛ چرا آن بزرگوار را در دوران غیبتش تنها گذاشتیم، قدمی برای او برنداشتیم و حمایتی از او نکردیم؟! چرا این قدر بی توجه و غافل از او بودیم که از "نبا عظیم" یعنی "بزرگ ترین خبر عالم هستی" خبری نداشتیم!!!..

منابع:

1- قرآن کریم

2- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

3- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.