مدیریت حقوق و دستمزد

منظور از دستمزد، پرداختی است که مبنای محاسبه آن ساعت است و منظور از حقوق پرداخت هایی است که ماهانه صورت می پذیرد. دستمزد، متداول ترین شیوه پرداخت به کارگران و حقوق، متداول ترین شیوه پرداخت به کارمندان است.

• ویژگی های سیستم حقوق و دستمزد :

بطور کلی، سیستم حقوق و دستمزد باید به گونه ای طراحی شود که از ویژگی های زیر برخوردار باشد:

1. برای امرار معاش کافی باشد.

2. ایجاد انگیزه نماید.

3. اقتصادی و موثر باشد.

4. سازمان را قادر سازد با سازمان های دیگر رقابت کند.

5. منطقی باشد و کارکنان منطقی بودن آن را بپذیرند.

6. منصفانه و عادلانه باشد.

• طراحی سیستم حقوق و دستمزد به عهده کیست؟

طراحی سیستم حقوق و دستمزد و وضع سیاست های مربوط به آن معمولا به وسیله کارشناسان اداره امور کارکنان و با همکاری مدیران اجرایی در سازمان، انجام می گیرد.

• مراحل مختلف طراحی سیستم حقوق و دستمزد :

ارزش نسبی مشاغل مختلف در سازمان، ارزش نسبی کارکنان، سطح حقوق و دستمزدهای رایج در صنعت، نقش اتحادیه ها و اتحادیه های کارگری، و اوضاع اقتصادی کشور از جمله عوامل مهمی هستند که باید در هنگام طراحی سیستم حقوق و دستمزد در نظر گرفته شوند.

• مراحل مختلف طراحی سیستم حقوق و دستمزد عبارتند از:

1. تجزیه و تحلیل شغل،

2. شرح شغل،

3. ارزشیابی شغل،

4. بررسی نرخ حقوق و دستمزدهای متداول در صنعت،

5. تعیین نرخ پرداخت،

6. تعدیل و ترمیم سیستم پرداخت- سیستم پرداخت باید انعطاف پذیر بوده، قابلیت تطابق با نوسانات اقتصادی و روندهای اجتماعی را هم داشته باشد.

7. ارزیابی تفاضلی حقوق و دستمزد- به وسیله ارزیابی عملکرد، گروه و پایه شغلی کارکنان به درستی معین و متناسب با آن حقوق پرداخت می شود. بدین ترتیب، یک سیستم تفاضلی حقوق و دستمزد در سازمان به وجود می آید که به موجب آن، هر کسی متناسب با تحصیلات، مهارت، تخصص و سایر ویژگی های خود حقوق دریافت می کند.

8. بررسی قوانین و مقررات درون سازمانی،

9. بررسی قوانین و مقررات دولتی حاکم بر پرداخت.

• پرداخت به مشاغل مدیریتی :

میزان حقوقی که به مدیران پرداخت می شود تابع دو عامل اصلی است:

۱) اهمیت و ارزش مشاغل مدیران برای سازمان،

۲) توان و شایستگی آنها در انجام وظایف و مسئولیت های آنان .

در این مشاغل، حقوق پایه، مبنای پرداخت به مدیران را تشکیل می دهد زیرا مزایای پرداخت های تشویقی و امتیازهای خاص بر اساس آن اعطا می گردد.

پرداخت های تشویقی بر دو نوع است :

پرداخت هایی که به خاطر موفقیت مدیران در دستیابی به اهداف کوتاه مدت به آنها اعطا می گردد و پرداخت هایی که به خاطر موفقیت های بلندمدت آنان اعطا می گردد و البته امتیازهای خاص، چنانکه از نام آن پیداست، تنها به معدودی از مدیران اعطا می شود.

• پرداخت به مشاغل حرفه ای:

تعیین حقوق و مزایای متخصصان و کارکنان حرفه ای، کار ساده ای نیست و مسائل و مشکلات خاصی را در بر دارد . عوامل مهم در این مشاغل، کنجکاوی، قدرت تشخیص مسائل و حل آنها، نواندیشی و خلاقیت می باشد که قابل اندازه گیری دقیق نیست و در قیمت گذاری مشاغل حرفه ای ذهنیت، قضاوت و ملاک های ارزشی استخدام کننده در مقایسه با مشاغل غیر حرفه ای، نقش بیشتری دارد.