وضعیت VAR(کمک داور ویدئویی) در فوتبال ایران

هوالجمیل

وضعیت VAR(کمک داور ویدئویی) در فوتبال ایران

درحالیکه از ابتدای فصل جدید لیگ برتر شاهد استفاده از VAR در این مسابقات بودیم و با احتساب دیدار امشب استقلال و ملوان، تعداد بازی های مورد استفاده در ۲ هفته ابتدایی به ۵ دیدار می رسد، همچنان ناهماهنگی هایی بین صدا و سیما فدراسیون فوتبال در بحث استفاده از کمک داور ویدیویی وجود دارد.مجری یکی از برنامه های تلویزیونی پیش از بازی تراکتور و پرسپولیس با پوزخند زدن مدعی شد تصاویر کمک داور ویدیویی که در بازی ها استفاده می شود، همان تصاویر دوربین های تلویزیونی است که البته این موضوع تا حدی زیر سوال بردن فدراسیون فوتبال در ورود VAR است اما باید نگاهی دقیق تر به این ماجرا داشت.سیستم تصویربرداری VAR دارای حداقل و حداکثر پنل تصویربرداری است. در حالت حداقلی از ۴ دوربین، متوسط تا ۱۶ دوربین، سطح عالی ۳۲ دوربین و حداکثر ۶۴ دوربین برای برگزاری بازی با VAR استفاده می شود.در واقع اگر بنا باشد با سیستم کمک داور نیمه خودکار یک بازی را تحت پوشش قرار داد به ۳۲ تا ۶۴ دوربین در ورزشگاه نیاز است.حتی در پایتخت کشورمان سازمان صدا و سیما مسابقاتی در سطح دربی را حداکثر با ۱۶ دوربین تصویربرداری می کند. یعنی پوشش تصویری مسابقات در ایران و تهران که مرکز رسانه ای کشور است به سختی به حد متوسط می رسد. با این حال در این یادداشت نگاه تازه ای می اندازیم به این مقوله و موضوع را در سطح فیفا مورد بررسی قرار میدیم تا فاصله ی ما با دنیا معلوم بشود.

"آشنایی با سیستم VAR: از پشت صحنه تا میدان بازی"

سیستم کمک داور ویدئویی (VAR) یک ابزار پشتیبانی برای داوران است. استفاده از داوران ویدیویی (VMOs) در فوتبال در نسخه ۲۰۱۸/۲۰۱۹ قوانین بازی های فوتبال گنجانده شد و اولین بار به طور موفقیت آمیز در جام جهانی ۲۰۱۸ فیفا مورد استفاده قرار گرفت. از آن زمان، این سیستم در بیش از ۱۰۰ مسابقه در سراسر جهان به کار گرفته شده است.

VAR چگونه کار می کند؟

 تیم VAR در چهار موقعیت مهم که می توانند نتایج بازی را تغییر دهند، از تصمیم گیری داور پشتیبانی می کند:

• گل ها و خطاهای منجر به گل
• تصمیمات پنالتی و خطاهای منجر به تصمیم پنالتی
• اتفاقات منجر به کارت قرمز مستقیم (نه کارت زرد دوم/اخطار)
• اشتباه در تشخیص هویت
• 
  

در طول مسابقه، تیم کمک داور ویدئویی به طور مداوم برای یافتن اشتباهات واضح و آشکار مربوط به این چهار موقعیت مهم بررسی می کند. تیم VAR فقط در صورت وجود اشتباهات واضح و آشکار یا حوادث جدی که از دید داور دور مانده باشد، با داور ارتباط برقرار می کند.

موقعیت مکانی VAR: 

مطابق پروتکلل ها ی موجود تیم کمک داور ویدئویی از یک اتاق عملیات ویدیویی متمرکز (VOR) در مسابقات از داور پشتیبانی می کند.(در مسابقه بین تراکتور و پرسپولیس تیم VAR در یک کانکس قرار داشتند)تمامی فیدهای دوربین های استادیوم از طریق یک شبکه فیبر نوری به VOR ارسال می شود. داور میدان در هر استادیوم از طریق یک سیستم رادیویی پیچیده با فیبر نوری با تیم VAR صحبت می کند.

تنظیمات دوربین: 

تیم کمک داور ویدئویی در مسابقات رسمی حداقل به 8 دوربین دسترسی دارد که یکی از آنها دارای حرکت فوق آهسته و یکی دارای حرکت فوق العاده آهسته است. در مسابقات جام جهانی قطر برای مرحله یک چهارم نهایی، تیم VAR به ۲۲ دوربین دسترسی داشت که یکی از آنها دارای حرکت فوق آهسته و سه دوربین دارای حرکت فوق العاده آهسته بود و برای نیمه نهایی و فینال، آنها به ۲۵ دوربین دسترسی داشتند که سه دوربین دارای حرکت فوق آهسته و سه دوربین دارای حرکت فوق العاده آهسته بودند.افسوس برای ایران با این همه زیبایی که با فناوری های روز دنیا دیده نمیشود

تیم VAR: تیم شامل کمک داور ویدئویی (VAR) و دو یا سه کمک داور ویدئویی (AVAR1, AVAR2, AVAR3) می شود. همه اعضای تیم کمک داور ویدئویی از بهترین داوران ویدیویی فیفا هستند.

سه اپراتور بازپخش بهترین زاویه های دوربین را انتخاب و ارائه می دهند.

VAR:

 کمک داور ویدئویی (VAR) دوربین اصلی را روی مانیتور بالایی مشاهده می کند و وقایع را بر روی مانیتور چهار بخشی بررسی یا بازبینی می کند. علاوه بر این، VAR مسئول هدایت تیم VAR و ارتباط با داور داخل زمین است.

AVAR1: 

کمک داور ویدئویی اول (AVAR1) روی دوربین اصلی تمرکز می کند و اگر حادثه ای در حال بررسی یا بازبینی باشد، VAR را از جریان بازی زنده مطلع می کند.

AVAR2: 

کمک داور ویدئویی دوم (AVAR2) یک داور ویدئویی با پیشینه کمک داوری است و در ایستگاه آفساید مستقر شده و هرگونه وضعیت احتمالی آفساید را با کمک فناوری نیمه خودکار آفساید بررسی می کند تا فرایند بررسی و بازبینی VAR را تسریع بخشد.

AVAR3: 

کمک داور ویدئویی سوم (AVAR3) بر روی فید برنامه تلویزیونی تمرکز دارد، به VAR در ارزیابی حوادث کمک می کند و ارتباط خوبی بین VAR و AVAR2 که در ایستگاه آفساید مستقر است، برقرار می کند.

منطقه بازبینی داور: 

منطقه بازبینی داور (RRA) یک منطقه مشخص شده است که حاوی یک صفحه نمایش است که به داور اجازه می دهد حوادث را بازبینی کند. این منطقه در کنار زمین و نزدیک به مناطق فنی قرار دارد.

اطلاعات VAR برای هواداران: 

برای اطمینان از اینکه تمامی هواداران در استادیوم و تماشاگران تلویزیونی یا دستگاه های موبایل در جریان فرایند بازبینی به خوبی مطلع شوند، فیفا یک سیستم اطلاعاتی VAR برای پخش کنندگان، مفسران و اطلاعات تفریحی توسعه داده است. برای هر مسابقه، یکی از اعضای فیفا با استفاده از یک تبلت لمسی متصل به شبکه، پخش کنندگان، مفسران و اطلاعات تفریحی را در مورد مراحل مختلف فرایند بازبینی، شامل دلیل و نتیجه بازبینی، مطلع می کند. شخصی که این تبلت را اداره می کند، در اتاق عملیات ویدئویی مستقر است و به زاویه های دوربین که VAR به آنها نگاه می کند، دسترسی دارد. سیستم اطلاعاتی VAR همچنین برای ایجاد قالب های گرافیکی خاص VAR برای تلویزیون و صفحه نمایش بزرگ در استادیوم به صورت خودکار استفاده می شود.برای این بخش در فوتبال ما فعلا تصمیمی گرفته نشده و بطور بومی عمل میشود.

جمع بندی

در سال های اخیر، فناوری VAR به عنوان یک ابزار کلیدی برای حمایت از داوران در تصمیم گیری های مهم فوتبال معرفی شده است. این سیستم که در ابتدا در جام جهانی ۲۰۱۸ فیفا به کار گرفته شد، اکنون در بیش از ۱۰۰ مسابقه در سراسر جهان استفاده می شود. تیم VAR با استفاده از دوربین های پیشرفته و فناوری های نوین، چهار موقعیت حیاتی در بازی را بررسی می کند: گل ها، پنالتی ها، کارت های قرمز مستقیم و اشتباهات هویتی. یکی از مهم ترین بخش های این فناوری، سیستم نیمه خودکار آفساید است که با استفاده از دوربین های ردیابی نوری، به داوران ویدئویی کمک می کند تا تصمیمات آفساید را با دقت و سرعت بیشتری اتخاذ کنند. این فناوری ها نه تنها دقت تصمیمات داوری را افزایش داده اند، بلکه به شفافیت بیشتر در مسابقات و اعتماد بیشتر هواداران به نتیجه نهایی کمک کرده اند.

مصطفی لطفی / پژوهشگر حقوق ورزش