قابلیت ها و نقش روسیه در میانجیگری بین ایران و اسراییل؛ فرصتی تاریخی در وقت اضافه بروز بحران

روسیه از آمادگی این کشور برای میانجیگری بین دو کشور ایران و اسراییل خبر داد. ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه می گوید کشورش آماده است تا در صورت لزوم بین ایران و اسراییل میانجیگری کند.

شماری از ناظران، این پیشنهاد روسیه را فرصتی استثنایی جهت پیمان آشتی و توافق برد-برد ایران و اسراییل ارزیابی می کنند.. رییس جمهوری روسیه نسبت به خطرات فراگیر جنگ احتمالی ایران و اسراییل هشدار داد و برای میانجی گری میان تهران و اورشلیم ابراز آمادگی کرد.

ولادیمیر پوتین در پایتخت این کشور به خبرنگاران گفت: «این کار دشوار است، اما امکان پذیر است.» پوتین با اعلام این که "با هر دو کشور روابط نسبتا مطمئنی دارد" ابراز امیدواری کرده است، این تبادل ضربات به زودی پایان یابد و راه هایی برای حل و فصل این وضعیت پیدا شود که هر دو طرف را راضی کند.

پوتین همچنین با بیان این که "در صورتی که هر دو طرف مایل باشند، در این موضوع مشارکت خواهد کرد" افزود: «اگر از ما خواسته شود، ما آماده ایم هر کاری انجام دهیم تا به این سازش دست یابیم."

در دنیای پیچیده و پرتنش خاورمیانه، نقش قدرت های پرنفوذ منطقه ای و فرانطقه ای، به وضوح تعیین کننده است. یکی از این کشورهای فرامنطقه ای، که می تواند در فرآیند میانجیگری و ایجاد توافقات بردبرد بین ایران و اسراییل تاثیرگذار باشد، روسیه است. این کشور به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، تاریخ گسترده روابط با هر دو کشور و توانایی نفوذ دیپلماتیک بالا و داشتن منافع در حل این منازعه، قابلیت ویژه ای برای تسهیل گفتگوها و ایجاد آشتی بین دو کشور دارد.

۱. موقعیت جغرافیایی و تاریخی

روسیه به عنوان یک قدرت پرنفوذ و بازیگر سطح اول در مناسبات جهانی و همسایه ایران از شمال، به دلیل نزدیکی جغرافیایی و سابقه تاریخی، همواره نقش قابل توجهی در سیاست های خاورمیانه ایفا کرده است. این کشور با داشتن روابط قدیمی با ایران، از زمان قاجاریه تا به امروز، می تواند به عنوان یک واسطه قابل اعتماد برای هر دو طرف عمل کند. همچنین، روابط روسیه با اسراییل در دهه های اخیر بهبود یافته و یهودیان روس تبار از اعتبار و جایگاه ویژه ای در تعیین سیاست های کلان روسیه برخوردارند و این کشور به خوبی از چالش ها و فرصت های موجود آگاه است.

۲. توانایی دیپلماتیک

روسیه با برخورداری از تجربه زیاد در زمینه دیپلماسی بین الملل و توانایی کار با کشورهای مختلف و دارای منازعه، می تواند نقش موثری در ایجاد توافق پایدار و گفت وگوهای مستمر بین ایران و اسراییل ایفا کند. در سال های اخیر، روسیه تلاش نموده است که در جهت کسب مشروعیت بین المللی و بهبود وجهه و پرستیژ خود، نقش پررنگ تری در حل منازعات بین المللی، ایفا نماید.

۳. امنیت منطقه ای

یکی از دلایل اصلی تنش ها بین ایران و اسراییل، مساله امنیت و فلسطین و نفوذ هر کشور در منطقه است. روسیه می تواند با ارایه تضمین های امنیتی متقابل و تسهیل همکاری های امنیتی و اقتصادی ایران و اسراییل در زمینه های مختلف، اعتماد بین دو کشور را افزایش دهد. به عنوان مثال، همکاری در زمینه مبارزه با ناامنی و امنیت مرزی و گسترش پیمان نامه های اقتصادی، می تواند زمینه ساز آشتی واقعی باشد.

۴. فرصت های اقتصادی

پیشنهاد میانجیگری روسیه می تواند فرصتی استثنایی برای ایران و اسراییل فراهم آورد تا از پتانسیل های اقتصادی یکدیگر بهره مند شوند. این دو کشور ایران و اسراییل، با تاریخچه ای طولانی در صنعت و تکنولوژی و منابع طبیعی، می توانند با همکاری در زمینه های تجاری و سرمایه گذاری، به یک توسعه پایدار دست یابند. بازار گسترده ی ایران با بیش از ۸۰ میلیون جمعیت و بازار قدرتمند اسراییل، می تواند به ایجاد روابط اقتصادی متقابل و برنده- برنده منجر شود.

۵. تاثیرات جهانی

با توجه به رقابت های جدید جهانی، میانجیگری روسیه می تواند به تقویت موقعیت این کشور در نظام بین الملل منجر شود. این امر نه تنها برای خود روسیه بلکه برای ایران و اسراییل نیز فرصت های جدیدی برای اعتمادسازی متقابل فراهم خواهد کرد. و روسیه می تواند از این طریق به عنوان یک بازیگر اصلی در امنیت خاورمیانه شناخته شود و در راستای منافع ملی خود گام بردارد.

۶. نتیجه گیری

نقش روسیه به عنوان میانجی بین ایران و اسراییل، یک رکن و فرصت تاریخی، منحصر به فرد و  استثنایی برای ایجاد پیوندهای سازنده و پایدار در زمان کوتاه باقی مانده تا بروز جنگ تمام عیار ایران و اسراییل است. با استفاده از مواضع جغرافیایی، تاریخی و دیپلماتیک خود، روسیه می تواند به ایجاد توافق های بلندمدت و دوستانه ایران و اسراییل و فلسطین کمک کند. اگر این دو کشور بتوانند از این فرصت بهره برداری کنند، می توانند به سمت صلح واقعی و توسعه پایدار حرکت کنند. پیمان آشتی و توافق برد-برد نه تنها می تواند به تقویت امنیت و ثبات در خاورمیانه منجر شود، بلکه به برقراری روابط مثبت بین کشورهای دیگر نیز کمک خواهد کرد.


نگارش و تنظیم: بنیامین صادقی(پژوهشگر صلح، حل و فصل منازعات و میانجیگری بین المللی)
چهارشنبه دوم آبان ماه 1403(23 اکتبر 2024)

Bensad5800@gmail.com