zahra razeghifar
25 یادداشت منتشر شدهتفاوت های اصلی قانون لوتکا و قانون برادفورد
قانون لوتکا، که به نام آلفرد جیمز لوتکا نامگذاری شده است، به توزیع نامتقارن تولید علمی و تعداد نویسندگان در حوزه های مختلف علمی اشاره دارد. این قانون به طور خاص بیان می کند که تعداد مقالات علمی منتشر شده توسط نویسندگان با تعداد مقالاتی که هر نویسنده تولید می کند، رابطه ای معکوس دارد
.تعریف و فرمول قانون لوتکا
قانون لوتکا به صورت ریاضی به شکل زیر تعریف می شود:
Xn=c⋅n−2Xn=c⋅n−2
که در آن:
- XnXn تعداد نویسندگانی است که nn مقاله دارند.
- cc یک ثابت است.
این فرمول نشان می دهد که با افزایش تعداد مقالات تولید شده توسط یک نویسنده، تعداد نویسندگانی که همان تعداد مقالات را دارند کاهش می یابد. به عبارت دیگر، تعداد کمی از نویسندگان مقادیر زیادی از مقالات را تولید می کنند، در حالی که بسیاری از نویسندگان تنها یک یا دو مقاله منتشر می کنند
.اهمیت و کاربردها
قانون لوتکا در تحلیل های bibliometric و ارزیابی عملکرد علمی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این قانون به محققان و سازمان ها کمک می کند تا الگوهای تولید علم و توزیع آن را در رشته های مختلف شناسایی کنند. همچنین، این قانون در سیاست گذاری های علمی و تخصیص منابع نیز کاربرد دارد
.نتیجه گیری
قانون لوتکا یکی از قوانین مهم در علم سنجی است که به بررسی توزیع تولید علمی و تاثیر آن بر جامعه علمی کمک می کند. این قانون نشان دهنده عدم توازن در تولید علم است و اهمیت توجه به این موضوع را در سیاست گذاری های علمی نمایان می سازد.
قانون لوتکا و قانون برادفورد هر دو از قوانین مهم در علم سنجی و تحلیل های bibliometric هستند، اما به جنبه های متفاوتی از تولید علم و توزیع آن می پردازند. در زیر به تفاوت های اصلی این دو قانون اشاره می شود
تفاوت های اصلی موضوع و تمرکز
- قانون لوتکا:به توزیع تعداد مقالات منتشر شده توسط نویسندگان می پردازد و رابطه ای معکوس بین تعداد نویسندگان و تعداد مقالات تولید شده توسط آنها را نشان می دهد.
- قانون برادفورد:بر پراکندگی مقالات علمی در مجلات مختلف تمرکز دارد و به شناسایی مجلات هسته در یک رشته علمی می پردازد. این قانون بیان می کند که تعداد کمی از مجلات، بخش عمده ای از مقالات مرتبط با یک موضوع خاص را منتشر می کنند.
کاربردها
- قانون لوتکا:بیشتر در تحلیل تولید علمی و شناسایی الگوهای نویسندگی استفاده می شود. این قانون کمک می کند تا مشخص شود که چه تعداد نویسنده مقالات زیادی تولید می کنند و چه تعداد نویسنده تنها چند مقاله دارند.
- قانون برادفورد:برای انتخاب مجلات علمی برای کتابخانه ها، ارزیابی مجموعه های علمی و تعیین اهمیت مجلات استفاده می شود. این قانون به کتابداران کمک می کند تا منابع علمی را بر اساس پراکندگی و کیفیت مقالات انتخاب کنند.
مدل ریاضی
- قانون لوتکا:به صورت ریاضی به شکل Xn=c⋅n−2Xn=c⋅n−2 تعریف می شود که در آن XnXn تعداد نویسندگانی است که nn مقاله دارند.
- قانون برادفورد:به صورت توزیع هسته ای تعریف شده است که بیان می کند اگر kk مجله هسته وجود داشته باشد، تعداد مقالات منتشر شده در این مجلات نسبت به سایر مجلات به صورت نمایی کاهش می یابد.
نتیجه گیری
در نهایت، قانون لوتکا بیشتر بر روی تولید فردی علم تمرکز دارد، در حالی که قانون برادفورد بر روی توزیع و پراکندگی علم در سطح مجلات متمرکز است. این تفاوت ها نشان دهنده رویکردهای متفاوت این دو قانون در تحلیل علم و تولید دانش هستند.