تعیین مقادیر بهینه تولید و تبادل آب مجازی محصولات کشاورزی حوزه آبخیز دریاچه ارومیه با رویکرد بهینه سازی کلاسیک

هرساله از طریق تبادل محصولات کشاورزی، حجم قابل توجهی آب به صورت آب مجازی جابجا می شود. هدف این تحقیق، تدوین مدل بهینه سازی کلاسیک برای تعیین مقادیر بهینه تولید و تبادل آب مجازی محصولات کشاورزی حوضهدریاچه ارومیه می باشد. بدین منظور پس از محاسبات آب مجازی و تدوین مدل بهینه سازی کلاسیک خطی با هدف حداکثرکردن درآمد خالص کشاورزان حوضه، مدل اجرا شد. همچنین شش سناریو برحسب مقدار آب قابل دسترس وسیاست تغییر الگوی کشت تعریف شدند. نتایج بدست آمده حاکی از نوسانات بیشتر تولید و واردات خالص محصولات زراعی در مقایسه با محصولات باغی بوده است. بدین نحو که مقدار تولید محصول پیاز در سناریوی مشابه بهینه سازی (که در آن آب در دسترس برابر با وضعیت فعلی فرض شد)، افزایشی 85 درصدی را ازخود نشان داد. در زمینه واردات خالص نیز مدل واردات محصولاتی چون حبوبات، انگور و برنج را بیش از سایر محصولات نشان داد. با استناد بر توصیه ستاد احیای دریاچه ارومیه مبنی بر کاهش 40 درصدی مصرف آب حوضه برای احیای دریاچه ارومیه، این سناریو نیز بررسی گردید. نتایج نشان داد با اعمال تولید و واردات خالص ارائه شده توسط مدل، میتوان علاوه بر افزایش 20/1 درصدی درآمد کشاورزان، سطح زیرکشت را به مقدار 86 درصد نسبت به وضعیت فعلی کاهش داد. بنابراین با بکارگیری نتایج مدل تدوین شده برای سناریوی کاهش 40 درصدی مصرف آب، علاوه بر احیای دریاچه ارومیه میتوان درآمد کشاورزان را به طور قابل توجهی افزایش داد و از این طریق به آبادانی بیشتر حوزه آبخیز دریاچه ارومیه کمک کرد.

Keywords:

آب مجازی , بهینه سازی , دریاچه ارومیه , مدل سازی