نگاهی روش شناسانه به نظریه قرارداد اجتماعی توماس هابز

نظریه قرارداد اجتماعی از مهم ترین نظریاتی است که پس از رنسانس، در خصوص منشا حق حاکمیت در جهان غرب مطرح شده است. هر نظریه ای که در علوم انسانی مطرح می شود، تحت تاثیر مبانی فلسفی هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی خاص خود است که بررسی این مبانی و نحوه ارتباط آن با نظریه مربوطه، روش شناسی بنیادین خوانده می شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از رویکرد روش شناسی بنیادین، به بررسی نظریه قرارداد اجتماعی هابز پرداخته و تلاش کرده است تا مبانی فلسفی هابز و چگونگی تاثیر آن بر نظریه قرارداد اجتماعی او را تشریح کند. به لحاظ هستی شناسی، هستی شناسی او مبتنی بر اومانیسم، سوبژکتیویته و سکولاریسم بوده است. به لحاظ معرفت شناسی، هابز از دو جریان اصالت تجربه و اصالت عقل تاثیر پذیرفته و همچنین عقلانیت قدسی را به کناری نهاده است. به لحاظ انسان شناسی، نگاه مکانیکی به انسان و تلقی بدبینانه از ماهیت بشر، اندیشه او را راهبری کرده است.

Keywords:

توماس هابز , روش شناسی , سوبژکتیویته , فلسفه حقوق , قرارداد اجتماعی