اثر محلول پاشی برگی سالیسیلیک اسید بر ویژگی های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه فیسالیس (Physalis peruviana L.) در شرایط تنش شوری

سابقه و هدف: شوری خاک از مهم ترین مشکلات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا می باشد. تنش شوری از طریق برهم زدن توازن عناصر موجود در خاک، موجب استقرار ضعیف گیاه می شود، که میزان این تاثیر بستگی به میزان حساسیت گیاه دارد. از طرف دیگر سالیسیلیک اسید، به عنوان یک تنظیم کننده رشد درونی، یک ترکیب موثر در سیستم دفاعی گیاهان محسوب می شود. فیسالیس (Physalis peruviana L.) متعلق به خانواده سولاناسه می باشد. پراکندگی جغرافیایی این گیاه بیش تر در مناطق گرمسیر آمریکای جنوبی و شرق آسیا بوده و در دامنه وسیعی از شرایط آب و هوایی رشد می کند. این تحقیق با هدف بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه فیسالیس در شرایط تنش شوری انجام شد. مواد و روش ها: این آزمایش در سال ۱۳۹۷ در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی، با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش، شامل چهارسطح شوری (۰ ، ۳۵، ۷۰ و ۱۰۵میلی مولار کلرید سدیم) و چهار سطح سالیسیلیک اسید (۰، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی مولار) بودند. نشاهای فیسالیس در گلدان حاوی خاک، کود دامی و ماسه به نسبت ۲:۱:۱ کشت شدند. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، برگ، ساقه و کل شاخساره، کلروفیل، آنتوسیانین، کارتنویید، پرولین، نشت یونی، مالون دی آلدهید و محتوای نسبی آب برگ بودند. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد، اثرات اصلی و اثرات متقابل تنش شوری و سالسیلیک اسید برای اکثر صفات اندازه گیری شده معنی دار شد. با افزایش غلظت کلریدسدیم، ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد برگ، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، میزان کلروفیل و کارتنویید، آنتوسیانین برگ، محتوای نسبی و سطح برگ، کاهش، و میزان مالون دی آلدهید، نشت الکترولیت و پرولین افزایش یافت و کاربرد سالیسیلیک اسید موجب کاهش اثرات منفی ناشی از تنش شوری شد، به طوری که غلظت ۲ میلی مولار سالیسیلیک اسید بیش ترین اثر را بر صفات مورد بررسی داشت، در بین تیمارها، بیش ترین میانگین برای اکثر صفات در تیمار شاهد (بدون تنش شوری) و غلظت ۲ میلی مولار سالیسیلیک اسید مشاهد شد. بیش ترین (۰۹/۷۹ درصد) و کم ترین (۵۹/۵۹ درصد) میزان محتوای نسبی به ترتیب در تیمار بدون تنش شوری (با کاربرد غلظت ۲ میلی مولار سالیسیلیک اسید) و تیمار شوری ۱۰۵ میلی مولار کلریدسدیم (با غلظت صفر میلی مولار سالیسیلیک اسید) مشاهده شد. بیش ترین میزان مالون دی آلدهید در تیمار تنش شوری ۱۰۵ میلی مولار، غلظت صفر میلی مولار سالیسیلیک اسید مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از پژوهش، نشان داد که افزایش غلظت کلرید سدیم، سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ، رنگدانه های فتوسنتزی، وزن تر و خشک گیاه و سایر صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی فیسالیس شد و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید، موجب بهبود این صفات شد. به نظر می رسد گیاه فیسالیس، گیاهی حساس به شوری است و شوری بیش از ۳۵ میلی مولار را تحمل نمی کند، اما کاربرد سالیسیلیک اسید در غلظت ۲ میلی مولار می تواند تا حدودی اثرات منفی ناشی از تنش شوری را کاهش دهد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش، گیاه فیسالیس برای کشت در مناطق دارای آب شور توصیه نمی شود.

Keywords:

ارتفاع گیاه , تنش , کلروفیل , فیسالیس , محتوی نسبی آب