جایگاه خلاقیت در ساز و کارهای هنر مدرن ایران با تکیه بر آراء الک گرابر

در میان پژوهشهایی که هنر معاصر ایران را مورد بررسی قرار داده اند، برخی از اساس هنرمندان نوگرای ایرانی را فاقد درک درست از هنر مدرن دانسته و برخی دیگر آنها را مقلد معرفی نمودهاند. بعضی دیگر از پژوهشها نیز هنر مدرن ایران را وارداتی و عدهای نیز آن را سطحی و ظاهری و عدهای دیگر نیز ورود آن را یک ضرورت دانستهاند. عده ای هم تلفیق اسلوبهای مدرن و سنتی را غیر ممکن دانستهاند. در این میان پژوهش الگ گرابر، نشان میدهد که هنر اواخر دوران قاجارهنری خلاقانه، مدرن و دارای اصالت است. هدف اصلی این پژوهش ابتدا مشخص کردن جایگاه خلاقیت در هنر مدرن ایران با تکیه بر نظریات مختلف درباره آن و پس از آن با توجه به این نکته مهم که گرابر هنر اواخر دوران قاجار را مدرن و اصیل میداند، جایگاه خلاقیت را در نظریات او مشخص و سپس مولفه هایی که متضمن خلاقیت در هنر مدرن و اصیل در این دوره هستند را استخراج نماید. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر آراء الگ گرابر چهار مولفه را استخراج نمود که عبارتاند از پذیرش مشتاقانه یک تکنولوژی بیگانه و خلاقیت در استحصال امکانات تازه برای تولید فرمهای خلاقانه جدید ، مطالبه و درخواست مدرنیته مانند غرب و پذیرش عدم رجعت به گذشته ، همچنین ساده سازی و انتزاع خلاقانه و غریزی فرمها و ترکیبها در تولیدات تجسمی بدون تکیه بر تاملات روشنفکرانه و چهارمین مولفه، تکیه بر تفکر دینی وعرفانی که مقدمات زبان همه فهم در هنر را فراهم نموده بود را، استخراج کرد و نشان داد که در سه مورد از این مولفهها که متضمن اصالت در هنر مدرن ایران هستند، خلاقیت نقش مهم و بسزایی را ایفا مینماید. نتایج این بررسی، میتواند مورداستفاده هنرمندان مدرنیست معاصر ایرانی در شناخت جایگاه خلاقیت در هنر قرار گیرد.

Keywords:

خلاقیت , هنر مدرن ایران , الگ گرابر , هنر قاجاریه