مطالعه ی شیوه ی بازنمایی دیو درنگاره های سیاه قلم و مقایسه آن با متون کهن ادبی

مطالعه در مورد آثار محمد سیاه قلم همواره برای پژوهشگران جذاب و چالش برانگیز بودهاست. این آثار هر کدام به نحوی نمایانگر موضوعی هستند و نشان های خاصی را با خود همراه دارند. هر چند بسیاری از پژوهشگران اصالت محمد سیاه قلم را ایرانی میدانند اما اصلیت برخی آثار و شرایط و مکان زندگی این هنرمند همیشه در حاله ای از ابهام بوده است. محمد سیاه قلم همواره سعی بر ارایه ی آثاری متفاوت با ویژگی های بصری خاص داشته است. در کنار دیگرعنا صر نقا شی هایش، بازنمایی دیو از جایگاه ویژه ای برخوردار هست. در این پژوهش به منظور پا سخ به این پر سش که متون ادبی قبل از این هنرمند تا چه میزان میتواند تاثیری در بازنمایی دیو توسطط سیاه قلم داشته باشد، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد آیکونوگرافی ویژگی های ظاهری و رفتاری دیوها از منظری تازه در میان کتب ادبی سالهای قبل از این هنرمند مورد مطالعه قرار می گیرد. چنانچه ابتدا مشخصه های ظاهری و رفتاری دیو در متون ادبی که شامل گرشاسب نامه، سام نامه، داراب نامه، اسکندر نامه، مرزبان نامه، برزونامه و شاهنامه است مورد تعمق و سپس دیو در چند نگارهی سیاه قلم که بر اساس ویژگی رفتاری انتخاب شده، بررسی و مقایسه گردیده است. در انتها به این موضوع دست می یابیم که دیوهای نقاشی شده توسط سیاه قلم با توجه به تشابهات و ویژگی هایشان احتمال میرود تحت تاثیر خوانش و آگاهی هنرمند از دیو در کتب ادبی قبل از خود است.

Keywords:

آیکونوگرافی , متون کهن ادبی , محمد سیاه قلم , دیو.