بررسی امکان استفاده بهینه و تلفیقی از منابع اب سطحی و زیرزمینی در اراضی شبکه ابیاری و زهکشی دز

یکی از راه های بهبود مشکل بالا امدن سطح اب زیر زمینی در شبکه  ابیاری و زهکشی دز، استفاده  تلفیقی اب سطحی و زیر زمینی است که از طریق شبیه سازی ابخوان منطقه و اعمال سناریو های مختلف روی مدل شبیه سازی شده امکان پذیر است. بدین منظور در این مطالعه سطوح محدود و پراکنده ای در سطح شبکه دز خصوصا اراضی زه دار شده و یا اراضی زیر پوشش پمپاژ ثانویه انتخاب و نیاز ان از شبکه ابیاری دز(سطحی) حذف و از اب زیرزمینی دشت تامین گردید. حذف اراضی از شبکه ابیاری دز و جایگزینی ان با اب زیرزمینی در سه حالت (اول:حذف 1400 هکتار از اراضی تحت پوشش ایستگاه پمپاژ قمیش، دوم: حذف ایستگاه پمپاژ قمیش و پمپاژ شماره 4 سبیلی(1750 هکتار) و کانال های ابیاری E1R1 سبیلی و E3l13 صفی اباد (1120 هکتار)، سوم: حذف ایستگاه پمپاژ قمیش، پمپاژ شماره 4 سبیلی و ایستگاه پمپاژ سنجر(2950 هکتار) وکانال های ابیاری E1R1 سبیلی، E3l13 صفی اباد و W32.1E (2320 هکتار)) بررسی و اثر این تغییر توسط مدل اب زیرزمینی دشت ارزیابی شد. نتایج حاصل از بررسی حالت اول نشان داد برداشت سالانه 5/44 میلیون متر مکعب از اب زیرزمینی بجای اب سطحی از شبکه دز به تنهایی تاثیر چندانی در کاهش سطح اب زیرزمینی در اراضی پایین دست که عمق اب زیرزمینی کم است، نخواهد داشت، میزان افت در این محدوده کمتر از یک متر تعیین شد و با اجرای این طرح مشکل زهکشی حداکثر500 تا 1000 هکتار از اراضی شرقی به روش زهکشی عمقی برطرف خواهد شد. نتایج حاصل از بررسی حالت دوم نشان داد برداشت سالانه 3/91 میلیون متر مکعب از اب زیرزمینی بجای اب سطحی از شبکه دز خصوصا کانال E3l13 صفی اباد که نزدیک اراضی زهدار است، تاثیر  مطلوبی در کاهش سطح اب زیرزمینی در اراضی پایین دست که عمق اب زیرزمینی کم است، خواهد داشت، میزان افت در این محدوده بین یک تا 2 متر می باشد و با اجرای این طرح مشکل زهکشی حداقل1500 تا 2500 هکتار از اراضی شرقی به روش زهکشی عمقی برطرف خواهد شد. نتایج حاصل از بررسی حالت سوم نشان داد برداشت سالانه 167 میلیون متر مکعب از اب زیرزمینی بجای اب سطحی از شبکه دز خصوصا کانالE3l13  صفی اباد و کانال w32.1E  شوش-حمیداباد که نزدیک اراضی زهدار است، تاثیر  قابل توجهی در کاهش سطح اب زیرزمینی در اراضی پایین دست که عمق اب زیرزمینی کم است، خواهد داشت، میزان افت در این محدوده بین 3/1 تا 2 متر تعیین گردید و با اجرای این طرح مشکل زهکشی حداقل3000 تا 5000 هکتار از اراضی شرقی به روش زهکشی عمقی برطرف خواهد شد. به دلیل کیفیت خوب تا مناسب اب زیرزمینی مناطق منتخب و تامین افت ناشی از برداشت توسط اب زیرزمینی اراضی مجاور، افت شدید کیفیت اب زیرزمینی قابل انتظار نیست و پیش بینی می شود در صورت اجرای طرح تلفیق اب سطحی و زیرزمینی، نیازی به هزینه برای اصلاح اراضی(ایجاد زهکش زیرزمینی) نخواهد بود.