ارزیابی فنی پروژه های اجرا شده آبخیزداری به منظور ترسیب کربن و دیدگاه جامعه محلی در این زمینه در حوزه آبخیز رزین استان کرمانشاه

امروزه چالش های تخریب منابع سرزمین، آلودگی هوا، کمبود مواد غذایی، فقر و نابرابری در هم ریشه داشته، بدون رویکرد جامع نگرانه مبتنی بر مدیریت یکپارچه و مشارکت فعال جامعه محلی نمی توان بر حل آن ها فایق آمد. پروژه های آبخیزداری و منابع طبیعی اعم از مدیریتی، سازه ای و بیولوژیکی به منظور حفاظت از منابع پایه (آب، خاک و پوشش گیاهی) و تداوم تولید از طریق حفظ حاصلخیزی خاک و پایداری کشاورزی طراحی و اجرا می شوند. با وجود این همه اهمیت، مشارکت ساکنین محلی در مراحل مختلف اجرا و مهمتر از همه نگهداری یکی از چالش های قابل تامل در این زمینه است. اهداف این تحقیق ارزیابی کیفی و فنی پروژه های اجرا شده آبخیزداری، ارزیابی دیدگاه های جامعه محلی در مورد آن ها و بررسی عوامل استقبال و یا عدم استقبال جامعه محلی از این پروژه ها بود که در قالب پروژه بین المللی منارید در حوزه آبخیز رزین استان کرمانشاه به عمل آمد. این تحقیق در سه مرحله انجام گرفت. در مرحله اول اهداف پروژه منارید و طراحی و مطالعات آبخیزداری (فاز اجرایی) شامل مهمترین ویژگی های فنی طراحی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم از اقدامات اجرا شده بازدید کارشناسی به عمل آمد و مشخصات اقدامات اجرا شده با پیش بینی شده در مرحله طراحی مطابقت شد و در مرحله سوم دیدگاه ساکنین محلی در در این زمینه با استفاده از پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. بر پایه نتایج این پژوهش، عملیات کپه کاری، باغ دیم، بندهای سنگ ملاتی و گابیونی و کانال سیل مهمترین پروژه های احداثی بودند. عملیات کپه کاری نسبتا موفقیت آمیز بود، اما قرق نشده بود. تقریبا بخش قابل توجه نهال های غرس شده نیز خشکیده بودند. اقدامات مکانیکی نیز با استقبال ساکنین محلی قرار نگرفته بودند و بنابر اظهار پاسخ دهندگان، به ندرت از نظرات آن ها در مراحل طراحی و احداث استفاده شده است. همچنین بر اساس نظرات کارشناسی، احتمال سیل در این حوضه پایین بوده و همین عامل باعث شده عملیات مکانیکی به ویژه کانال کنترل سیل روستای رزین از اولویت کمتری برخور باشد. ایجاد محدودیت در چرا، تغییر در منابع آب، عدم استفاده از نظرات ساکنین محلی مهمترین دلایل عدم استقبال بود. در نهایت مواردی چون مدیریت چرا، اصلاح شخم، کشاورزی پایدار، برنامه ریزی برای منابع آب، جاذبه های گردشگری و تنوع زیستی از محورهای مهم و منطبق بر اهداف پروژه منارید، به ویژه برای سازگاری با تغییرات اقلیمی اولویت بیشتری دارند. کلمات کلیدی اقتصادی اجتماعی، استان کرمانشاه، اقدامات مکانیکی؛ اقدامات بیولوژیکی، پروژه منارید، حوزه رزین، مشارکت جوامع محلی، مدیریت یک پارچه آبخیز