بررسی کارآیی مدل EPM در برآورد میزان فرسایش و رسوبدهی منطقه ایران مرکزی

با توجه به ضرورت تعیین مقدار فرسایش و رسوب برای کل کشور و تعیین اولویت های اجرایی در مناطق با پتانسیل زیاد فرسایش، در سال 1386 نقشه فرسایش و رسوب دهی برای کل کشوراز طریق مدل EPM توسط گروه حفاظت خاک پژوهشکده حفاظت خاک وآبخیزداری انجام گرفت. براساس این مدل میانگین فرسایش ویژه کشور 9/6 تن در هکتار در سال، میانگین مقدار رسوب ویژه حدود یک تن در هکتار در سال و میزان متوسط فرسایش در کل کشور حدود یک میلیارد تن در سال به دست آمد. برای صحت سنجی نتایج مدل EPM و کارایی مدل در شرایط مختلف آب وهوایی کشور طرح تحقیقاتی کارایی و صحت سنجی مدل EPM در 7 منطقه جغرافیایی کشور انجام گرفت. برای تعیین کارایی مدل در منطقه ایران مرکزی تعداد 28 زیر حوضه از حوضه های دریاچه نمک، تالاب گاوخونی، مهارلو بختگان و کویر ابرقو-سیرجان در استان های تهران، البرز، همدان، مرکزی، سمنان،اصفهان وکرمان که دارای ایستگاه رسوبسنجی و آمار مناسب بارمعلق بودند انتخاب شدند. رسوب برآورد شده با مدل EPM در هر یک از زیرحوضه ها تعیین و با رسوب محاسبه شده از روش حد وسط دسته ها درمحل ایستگاه از روش خطای نسبی و آزمون ویلکاکسون مورد مقایسه قرار گرفت. این بررسی نشان دادکه از 28 حوضه مورد بررسی 25 حوضه در محدوده مجازخطای نسبی قرار دارند. در 20 حوضه مقدار برآورد مدل از مقدار رسوب مشاهده ای ایستگاه ها کمتر ودر هشت حوضه دیگر مقدار رسوب مدل بیشتر از رسوب ایستگاه ها می باشد. صحت سنجی برآورد مقدار رسوب مدل در حوضه های مورد بررسی 89 درصد و متوسط ضریب تبدیل رسوبدهی مدل به رسوب مشاهده ای2.1 به دست آمد.کلید واژه: فرسایش، رسوب، ایران مرکزی، مدل EPM، ایستگاه هیدرومتری، دریاچه نمک، گاوخونی، کویر ابرقو-سیرجان، مهرلو-بختگان، فارس،کرمان، تهران، البرز