بررسی اثر مالچ های پلاستیکی در سیستم آبیاری قطره ای سطحی بر فراهمی عناصر قابل جذب خاک و غلظت آن ها در برگ درختان پسته

به منظور مطالعه اثرات استفاده از مالچ پلاستیکی در سیستم آبیاری قطره ای بر فراهمی عناصر غذایی خاک و غلظت آن ها در برگ درختان بارور پسته، تحقیقی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در دو باغ پسته )رقم اوحدی( با شرایط متفاوت از نظر میزان آب مصرفی (4100 و 6170 متر مکعب در هکتار)، دور آبیاری (8 و 12 روز) و وضعیت رشد درختان، به مدت دو سال (93-1392) در حومه غربی رفسنجان اجرا شد. در هر باغ سه سطح پوشش شامل: بدون مالچ (تیمار C)، مالچ پلاستیکی سیاه (تیمار MB) و مالچ پلاستیکی سفید ( MW)، در سه تکرار در نظر گرفته شد. در انتهای فصل با اندازه گیری غلظت عناصر قابل جذب در سه عمق خاک (40-0، 80-40 و 120-80 سانتی متری)، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس در برگ درختان، صفات رویشی، خصوصیات کمی و کیفی محصول و تعیین بهره وری مصرف آب (WUP)، مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن، انجام شد و اثرات استفاده از مالچ پلاستیکی بر این صفات مشخص گردید. بررسی تغییرات رطوبت حجمی خاک در فاصله بین دو آبیاری، اثر معنی دار استفاده از مالچ را در حفظ رطوبت خاک نسبت به تیمار شاهد نشان داد. استفاده از مالچ پلاستیکی افزایش 5 تا 8 درصدی رطوبت حجمی خاک در عمق توسعه ریشه درختان پسته نسبت به تیمار شاهد را فراهم نموده است. نتایج، تاثیر معنی دار استفاده از مالچ پلاستیکی بر اغلب صفات رویشی، خصوصیات کمی و کیفی محصول و نیز بهره وری مصرف آب را نشان داد. ضمن اینکه در اغلب موارد، رنگ مالچ تاثیر چندانی بر این صفات نداشت. در مجموع کاربرد مالچ پلاستیکی در قطعه شماره 1، باعث افزایش وزن خشک محصول تا 271 گرم به ازای هر درخت، کاهش درصد پوکی میوه تا حدود 6/10 درصد، افزایش درصد خندانی میوه تا 2/11 درصد، کاهش تعداد دانه در انس پسته تا 3/2 دانه و افزایش بهره وری مصرف آب تا 100 درصد نسبت به تیمار شاهد گردید. در قطعه شماره 2 نیز افزایش وزن خشک محصول تا 1090 گرم به ازای هر درخت و افزایش بهره وری مصرف آب تا 36 درصد نسبت به تیمار شاهد را سبب گردید. شوری در اعماق مختلف خاک در هر دو قطعه آزمایشی در تیمارهای استفاده از مالچ نسبت به تیمار بدون مالچ کاهش یافته است، این کاهش به طور کلی در قطعه شماره 1 نسبت به قطعه شماره 2 بیشتر بوده است. نتایج بررسی کاتیون های کلسیم، منیزیم و سدیم و آنیون کلر محلول خاک نشان دهنده تغییرات تقریبا همسو با تغییرات شوری است به طوری که مقدار کاهش همه کاتیون ها و آنیون کلر تحت تاثیر استفاده از مالچ در قطعه شماره 1 بیشتر از قطعه شماره 2 بوده است. نتایج اثر تیمارهای آزمایش بر غلظت عناصر غذایی خاک گرچه نشان دهنده افزایش غلظت عناصر پتاسیم قابل جذب خاک در قطعه شماره 1 و فسفر قابل جذب خاک در هر دو قطعه حداقل در برخی اعماق خاک در اثر استفاده دو ساله ی مالچ سفید رنگ بود، اما این تغییرات نتوانسته است غلظت این عناصر را در برگ تحت تاثیر قرار دهد. همچنین تیمارهای استفاده از مالچ در طول دو سال آزمایش تاثیر معنی دار آماری بر غلظت قابل جذب عناصر ریزمغذی خاک و غلظت آنها در برگ درختان پسته نداشتند.کلمات کلیدی: آبیاری قطره ای، برگ، پسته، خاک، عناصر غذایی، مالچ