کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و نیتروژن در شرایط تنش خشکی در ارقام و لاین های سورگوم دانه ای

به منظور بررسی کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در شرایط تنش خشکی در ارقام و لاینهای سورگوم دانه ای، پژوهشی دو ساله(‮‭1390-91‬)درچهارایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی (طرق مشهد،نیشابور،بیرجند و کبوترآباد اصفهان ) انجام شد.مدل آماری کرتهای یکبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بود. کرتهای اصلی شامل دو سطح (شرایط معمول و محدودیت رطوبتی در مرحله رشد زایشی) و کرتهای فرعی فاکتوریل دو عامل مدیریت نیتروژن در دو سطح(صفر و‮‭200‬ )کیلو گرم درهکتار نیتروژن خالص و عامل ژنوتیپ درپنج سطح ( رقم سپیده و لاین های خالص ‭MGS‬5، ‭MGS‬2، ‭KGS‬‮‭34‬ و‭KGS‬‮‭29‬ )بودند.نتایج تجزیه واریانس مرکب در هر مکان نشان داد اثر سال بر عملکرد دانه در اصفهان و نیشابور معنی دار)(‮‭01.0‬‭> p‬بود. عملکرد دانه در سه مکان در سال دوم بیشتر از سال اول و در بیرجند بااندکی تفاوت درسال دوم کمتر از سال اول بود.اثر وضعیت رطوبتی بر عملکرد دانه فقط در اصفهان معنی دار(‮‭01.0‬‭> p‬بود ودر سایر مناطق اکرچه عملکرد دانه کاهش یافت ولی این کاهش غیر معنی دار بود. اثر ژنوتیپ بر عملکرد دانه نیز فقط در اصفهان معنی دار(‮‭01.0‬‭> p)‬بودو لاین امید بخش ‭MGS‬5 در تمام مناطق بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. با مصرف نیتروژن در هر دو سال در مشهد و نیشابور عملکرد دانه افزایش معنی دار یافت . پارامتر های مرتبط با انتقال مجدد مواد فتوسنتزی ‭ARDM ‬، ‭REE ‬و ‭REP ‬به ترتیب میزان ماده خشک انتقال یافته ، بازدهی انتقال مجدد و سهم دانه از انتقال مجدد ماده خشک فقط در اصفهان معنی دار بودولی هر سه پارامتر مرتبط با انتقال مجددمواد فتوسنتزی با اعمال تنش رطوبتی در هر دو سال و همه مکان ها به استثنای بیرجند افزایش چشمگیری نشان دادند. لاین امید بخش ‭MGS‬5 در از نطر عملکرد دانه و لاین امید بخش ‭MGS‬2از نطر صفات مرتبط با انتقال مجدد برتر بودند. با افزایش در مصرف نیتروژن تعداد دانه و وزن دانه در پانیکول و میزان مواد فتوسنتزی انتقال مجدد یافته افزایش یافت .اثر متقابل وضعیت رطوبتی و ژنوتیپ نشان داد که استفاده و اتکا بر منابع ذخیره ای در شرایط تنش رطوبتی در ارقام و ژنوتیپ های گیاهی بیشتر شد و شاخص های مرتبط با انتقال مجدد مواد فتوسنتزی افزایش نشان دادند ولی این اثر در بیشترمناطق و سال ها غیرمعنی دار بود. اثر متقابل ژنوتیپ و نیتروژن بر صفات مرتبط با انتقال مجدد مواد فتوسنتزی غیر معنی دار بود ولی واکنش ارقام و ژنوتیپ ها به مصرف کود در مکان هاو سال های ی مختلف تفاوت نشان داد و ژنوتیپ ها از این نطر تنوع ژنتیکی مطلوبی در این صفات داشتند. واژه های کلیدی ، کارایی انتقال مجددموادفتوسنتزی،سهم دانه ازانتقال مجدد ، مرحله رشد زایشی