بررسی بیلان انرژی به منظور تبخیر و تعرق گیاه ذرت و اجرای آن در سیستم آبیاری قطره ای سطحی و زیر و سطحی

توسعه روشهای کاربردی و قابل اعتماد در اندازه گیری مستقل اجزای تبخیرتعرق نقش مهمی را در مدل سازی رشد گیاهان و مدیریت آبیاری در مزرعه ایفا می کند. لذا به منظور مطالعه اثر روشهای آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی برتبخیرتعرق و اجزای آن آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج بر روی گیاه ذرت رقم دابل کراس ‮‭370‬ در طی دو سال انجام شد. به منظور ارزیابی تبخیرتعرق و اجزای آن میزان تبخیرتعرق و همین طور تبخیر از سطح خاک به روش بیلان انرژی نسبت بوون اندازه گیری شد. اجزای بیلان انرژی شامل شار تابش خالص و شار گرمای ورودی به سطح خاک مستقیما اندازه گیری و شار گرمای محسوس و گرمای نهان تبخیر از طریق نسبت بوون محاسبه شد. شار تابش خالص با رادیومتر خالص و شار گرمای ورودی به سطح خاک توسط دو سنسور صفحه شار حرارتی که در 2 سانتی متری زیر سطح خاک قرار گرفتند، اندازه گیری شد. برای اندازه گیری نسبت بوون در بالای آسمانه گیاهی و همین طور بالای سطح خاک از سایکرومترهای ترموکوپلی تهویه دار استفاده شد. بدین ترتیب دو سایکرومتر ترموکوپلی در 5 و ‮‭15‬ سانتیمتری از سطح خاک و دو سایکرومتر دیگر در ‮‭2.0‬ و ‮‭2.1‬ متری بالای آسمانه گیاهی، گرادیان دما و فشار بخار را برای محاسبه نسبت بوون اندازه گیری کردند. تمام انداره گیری ها هر دقیقه یکبار انجام و میانگین نیم ساعته آنها ثبت شد. سپس نتایج تبخیرتعرق محاسبه شده به روش بیلان انرژی نسبت بوون با مقادیر برآورد شده تبخیرتعرق به روش پنمن مونتیث مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج اندازه گیری اجزای بیلان انرژی در سطح مزرعه ذرت در دو سیستم آبیاری نشان داد مقدار شار گرمای نهان تبخیر در طول دوره اندازه گیری در سیستم آبیاری قطره ای سطحی بین ‮‭197‬ تا ‮‭296‬ وات بر مترمربع و در سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی بین ‮‭207‬ تا ‮‭267‬ وات بر مترمربع متغیر بوده است. همچنین در این مدت مقدار شار گرمای نهان تبخیر در سطح خاک در سیستم آبیاری قطره ای سطحی بین ‮‭32‬ تا ‮‭60‬ وات بر مترمربع و در سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی بین ‮‭40‬ تا ‮‭73‬ وات بر مترمربع متغیر بوده است. مقایسه مقادیر ساعتی تبخیرتعرق به روش بیلان انرژی نسبت بوون و روش پنمن مانتیث نشان داد بین دو روش همبستگی خوبی برقرار است (‮‭0/95‬=2