لیمنولوژی مقدماتی دریاچه پشت سد ارسباران در آذربایجان شرقی با هدف توسعه آبزی پروری

اکوسیستم آبی دریاچه سد ارسباران در ‮‭55‬ کیلومتری شمال شهرستان کلیبر در موقعیت جغرافیایی ‮‭11‬ ؛‮‭39‬ عرض شمالی و ‮‭18‬ ؛ ‮‭47‬ طول شرقی احداث شده است .قسمت عمده آبگیری این سد از طریق کانال بتونی از سیلین چای می باشد . این مطالعه در طی سالهای ‮‭1388‬ تا ‮‭1390‬ انجام شد . جهت نمونه برداری های زیستی و غیر زیستی تعداد 4 ایستگاه در پهنه آبی دریاچه و یک ایستگاه در محل کانال ورودی تعیین گردید . عوامل فیزیکی و شیمیایی آب با استفاده از روش کار استاندارد برای آزمایش آب ارایه شده توسط انجمن بهداشت عمومی آمریکا استفاده اندازه گیری شد . بررسی خصوصیات بستر دریاچه نشان داد که ذرات بسیار دانه ریز سلیت و رس بیش از ‮‭74‬ درصد بستر را تشکیل می دهد . میانگین زیتوده بنتوز در ماههای مورد بررسی ‮‭0/37 /44‬ گرم در متر مربع بود. در این بررسی گونه های ماهی سس ماهی کورا، کپور معمولی ، رفتگرماهی سفیدرود ،ماهی حوض نقره ای ، تیزکولی و آمورنما شناسایی شد. بیشترین جمعیت فیتو پلانکتونی مربوط به شاخه سیانو فیتا با جنسهای ‭Aphanothece ‬،‭Oscillatoria ‬و ‭Anabaenopsis ‬بوده است.میانگین کل فراوانی سیانوفیتا در طی این سه دور نمونه برداری ‮‭23455960‬ عدد در لیتر بوده است که ‮‭72‬ درصد تراکم را به خود اختصاص داده است.در ترکیب جامعه زیوپلانکتونی دریاچه ارسباران بیشترین تنوع مربوط به شاخه ‭Rotatoria ‬با جنسهای ‭Synchaeta‬، ‭Brachionus ‬،‭KeratellaPolyarthra ‬، و ‭Trichocerca ‬میباشد. میانگین سالانه بعضی پارامترهای فیزیکی وشیمیایی آب عبارت است از : دمای آب ‮‭15/8‬ با دامنه ‮‭6/8‬ تا ‮‭24/4‬ درجه سانتیگراد ، اکسیژن محلول ‮‭8/4‬ میلی گرم در لیتر ، ‮‭863‬ ‭ EC ‬میکروموس با دامنه ‮‭717‬ تا ‮‭1073‬ میکروموس ، ‮‭28/8‬ ‭pH ‬با دامنه ‮‭7/62‬ تا ‮‭8/75‬. در حال حاضر وضعیت تروفیک دریاچه ارسباران بر اساس غلظت کلروفیل ‭a ‬و درصد اکسیژن محلول در حد مزوتروف و براساس حد شفافیت و غلظت فسفر کل در حد یوتروف می باشد . در طول مدت تحقیق پرندگان ذیل در دریاچه مشاهده شدند: کله سبز‭(Anas platyrhynchos) ‬،خوتکا‭(Anas crecca) ‬،آنقوت ‭(Tadorna ferrugiena) ‬،چنگر‭(Fulica atra)‬، باکلان (قره غاز‭) ( ( Phalacrocorcax carbo‬، حواصیل خاکستری‭(Ardea cinera) . ‬با توجه به توان تولیدطبیعی محاسبه شده در این مطالعه ، برای دریاچه ارسباران در وضعیت کنونی میتوان میزان تولید را در دامنه ‮‭57‬ تا ‮‭133‬ کیلو در هکتار برآوردکرد که با فرض حجم میانگین مفید آن، تولیدی در دامنه ‮‭28/5‬ تا ‮‭35/6‬ تن برای کل دریاچه پیش بینی می شود. با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از‮‭0/2‬ تا ‮‭1/7‬ کیلو در هکتار متغیراست . افزایش تولید بیشتر مستلزم غذا دهی دستی است . به منظور غذادهی ماهیان آمور پرورشی می توان از علوفه مراتع طبیعی حاشیه دریاچه استفاده کرد . کلمات کلیدی : لیمنولوژی ،آبزی پروری ،دریاچه ارسباران ، آذربایجان شرقی