بررسی برخی از شاخص های بیولوژیکی ماهیان استخوانی در سواحل جنوبی دریای خزر

این تحقیق به منظور تعیین ترکیب طولی، سنی، محاسبه پارامترهای رشد و مرگ و میر ماهیان استخوانی و بررسی روند تغییرات صید و تلاش صیادی در سواحل ایرانی دریای خزر طی سالهای ‮‭90‬‮‭1389‬ و ‮‭91‬‮‭1390‬ انجام شد. در سالهای ‮‭90‬‮‭1389‬ و ‮‭91‬‮‭1390‬ میانگین ( انحراف معیار) طول چنگالی ماهی سفید به ترتیب ‮‭38/8 6/1‬ و ‮‭38/3 6/4‬ سانتیمتر و وزن کل به ترتیب ‮‭780/9 381/9‬ و ‮‭749/2 393/4‬ گرم محاسبه شد. بیشترین فراوانی در طبقه طولی ‮‭40‬‮‭38‬ سانتیمتر مشاهده گردید و فراوانی ماهیان غیراستاندارد به ترتیب ‮‭41/3‬ و ‮‭45/5‬ درصد محاسبه شد. دامنه سنی 2 تا ‮‭10‬ ساله بوده و ماهیان 3 تا 5 ساله به ترتیب با ‮‭85/8‬ و ‮‭82/2‬ درصد بیشترین فراوانی را داشتند. مقدار ضریب رشد ‭(K)‬، طول بینهایت ‭(L ) ‬و ضریب بهره برداری ‭(E) ‬به ترتیب ‮‭17‬/،‮‭63/4 0‬ سانتیمتر و ‮‭0/57‬ محاسبه شد. در سالهای ‮‭90‬‮‭1389‬ و ‮‭91‬‮‭1390‬ میانگین ( انحراف معیار) طول چنگالی ماهی کفال طلایی به ترتیب ‮‭33/8 6/4‬ و ‮‭33/3 6/6‬ سانتیمتر و وزن کل به ترتیب ‮‭430/8 255/6‬ و ‮‭429/8 267/6‬ گرم محاسبه شد و بیشترین فراوانی به ترتیب در طبقات طولی ‮‭32‬‮‭30‬ و ‮‭30‬‮‭28‬ سانتیمتر مشاهده گردید. فراوانی ماهیان غیراستاندارد نیز به ترتیب ‮‭24/3‬ و ‮‭32/7‬ درصد محاسبه شد. دامنه سنی 2 تا ‮‭12‬ ساله بوده و ماهیان 3 تا 5 ساله با بیش از ‮‭70‬ درصد بیشترین فراوانی را داشتند. مقادیر K، ‭L ‬و ‭E ‬به ترتیب ‮‭11‬/،‮‭71/2 0‬ سانتیمتر و ‮‭0/67‬ محاسبه شد. میانگین ( انحراف معیار) طول چنگالی ماهی کپور در سالهای ‮‭90‬‮‭1389‬ و ‮‭91‬‮‭1390‬ به ترتیب ‮‭36/2 13/8‬ و ‮‭38/6 10/6‬ سانتیمتر و وزن کل به ترتیب ‮‭1159/4 1278/8‬ و ‮‭1197/1 971/4‬ گرم محاسبه شده و بیشترین فراوانی به ترتیب در طبقات طولی ‮‭25‬‮‭23‬ و ‮‭37‬‮‭35‬ سانتیمتر مشاهده گردید. فراوانی ماهیان غیراستاندارد به ترتیب ‮‭49/4‬ و ‮‭38/0‬ درصد محاسبه شد. دامنه سنی 1 تا ‮‭18‬ ساله بوده و در سال ‮‭90‬‮‭1389‬ ماهیان 2 ساله با ‮‭34/5‬ درصد و در سال ‮‭91‬‮‭1390‬ ماهیان 4 ساله با ‮‭34/8‬ درصد بیشترین فراوانی را داشتند. مقادیر K، ‭L ‬و ‭E ‬به ترتیب ‮‭10‬/،‮‭77/2 0‬ سانتیمتر و ‮‭0/49‬ محاسبه شد. در سالهای ‮‭90‬‮‭1389‬ و ‮‭91‬‮‭1390‬ به ترتیب ‮‭131‬ و ‮‭128‬ شرکت تعاونی پره فعال بوده و تلاش صیادی آنها به ترتیب ‮‭50184‬ و ‮‭42255‬ بار پره کشی ثبت شد. مقدار صید در واحد تلاش به ترتیب ‮‭182/9‬ و ‮‭205/6‬ کیلوگرم در هر پره کشی محاسبه شد. مقدار صید کل با احتساب صید قاچاق به ترتیب ‮‭16601/5‬ و ‮‭17034/1‬ تن برآورد شد و ماهی سفید و کفال ماهیان به ترتیب با ‮‭86‬ و ‮‭88‬ درصد بیشترین فراوانی را در ترکیب صید داشتند. تلاش صیادی، مقدار صید کل و صید در واحد تلاش ماهیان استخوانی در چند سال اخیر روندی کاهشی داشته و با توجه به مقادیر زیاد ضریب بهره برداری، این روند کاهشی بدلیل فشار صید بر ذخایر ماهی سفید، کفال ماهیان و ماهی کپور می باشد. مقدار صید سالانه ماهیان استخوانی کاملا بستگی به مقدار رهاسازی بچه ماهیان داشته و سهم تکثیر طبیعی در بازسازی ذخایر بسیار ناچیز می باشد. واژه های کلیدی: دریای خزر، ماهیان استخوانی، ماهی سفید، کفال طلایی، پارامترهای رشد و مرگ و میر