ارزیابی اقتصادی و اجتماعی اجرای آبیاری قطرهای در باغهای مرکبات مازندران

در این مطالعه سیستمهای آبیاری قطره ای، بعنوان یکی از کاربردی ترین روشهای آبیاری تحت فشار در باغهای مرکبات استان مازندران، از بعد اقتصادی و اجتماعی بررسی و ارزیابی شدند. آمار و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحلهصای تصادفی و از طریق تکمیل‮‭180‬ پرسشنامه از باغداران این استان گردآوری شد. در این بررسی به منظور ارزیابی اقتصادی از روش های ارزیابی پروژه و بودجه بندی جزیی استفاده سد. نتایج مطالعه نشان داد که بر اساس معیار نرخ بازده داخلی ‮‭81‬ درصد از سیستمها و بر اساس معیار ارزش حال خالص ‮‭62‬ درصد از سیستمهای آبیاری نصب شده دارای توجیه اقتصادی هستند. نتایج حاصل از بودجه بندی جزیی نیز حاکی از تاثیر مثبت نصب این سیستم بر سود باغها از طریق افزایش سطح زیر کشت، افزایش عملکرد، کشت محصول جدید و کاهش هزینه های کل می باشد. از دیگر نتایج قابل توجه در این مطالعه می توان به تاثیر مثبت نظارت سازمان جهاد کشاورزی بر بازده اقتصادی سیستمهای آبیاری قطره ای اشاره نمود. نتایج مدل لاجیت نشان داد که متغیرهای تحصیلات کشاورز، سطح زیر کشت مرکبات، کل سطح زیر کشت با احتساب زمینهای زراعی و باغی دیگر، درصد ماشینی بودن فعالیت کشاورزی، سهم درآمد مرکبات کاری از کل درآمدهای باغدار و میزان عملکرد در سطوح پایینتر از‮‭10‬ درصد تاثیر مثبت و معنی داری بر پذیرش سیستم آبیاری قطره ای دارند. مشکلات عمده گرفتگی قطره چکان،کیفیت پایین لوله ها و بالا بودن هزینه اولیه بوده و بر این اساس نظارت بیشتر بر تولیدکنندگان و پیمانکاران و آموزش کشاورزان از راه گسترش فعالیت های ترویجی پیشنهاد می گردد. واژه های کلیدی: آبیاری قطرهای، ارزیابی اقتصادی اجتماعی، مدل لاجیت، مرکبات، مازندران، ایران.