گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی تاثیر مدیریت های مختلف بقایای گیاه برنج بر عملکرد، اجزای عملکرد و بعضی از خواص شیمیایی و فیزیکی خاک

وقتی مزرعه برنج برداشت می شود، کاه حاصل از خرمن کوبی و بقایای گیاهی باقی مانده در مزرعه منبع عظیمی از مواد آلی است نحوه مدیریت بقایای گیاهی می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در کیفیت حاصلخیزی و عملکرد برنج داشته باشد. این تحقیق با هدف کلی بررسی تاثیر انواع مدیریت بقایای گیاهی بر حاصلخیزی خاک و عملکرد دانه برنج با 7 تیمار که شامل ‭(T‬1) و ‭(T‬2) : سوزاندن کاه سرپا با و بدون شخم برگردان پاییزه، ‭(T‬3): حفظ کاه سرپا از سال قبل، ‭(T‬4) و ‭(T‬5): داخل نمودن کاه سرپا با و بدون کاه حاصل از خرمن کوبی با شخم پاییزه به خاک، ‭(T‬6) و ‭(T‬7): حفظ کاه سرپا سال قبل و سوخته حاصل از سوزاندن کاه پس از خرمن کوبی با و بدون شخم پاییزه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به مدت 5 سال در موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین وزن مخصوص ظاهری خاک در تیمارهای آزمایشی مربوط به تیمار T2 بوده است . سوزاندن کاه سرپا در مزرعه بدون عملیات شخم ‭(T‬1) از نظر تاثیر بر وزن مخصوص ظاهری خاک در رتبه دوم قرار گرفت. این نتیجه ممکن است ناشی از عملیات شخم در تیمارT2 که می تواند باعث ایجاد فشار ادوات شخم و عاملین شخم بر خاک و همچنین تاثیر سوزاندن کاه در مزرعه بر میکروارگانیسم های خاک باشد. کمترین مقدار وزن مخصوص ظاهری خاک در تیمار T5 مشاهده شد. مقایسه میانگین داده های عملکرد دانه نشان داد که تا سال چهارم اجرای آزمایش تیمارهای به کار رفته در این بررسی تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشته و همه تیمارها در گروه آماری یکسانی قرار گرفته اند. در سال پنجم اجرای آزمایش تیمارها اثرات متفاوتی بر عملکرد دانه داشتند به طوری که تیمارهای T3 (بدون عملیات) و T2 (سوخته کاه سرپا+ شخم) به ترتیب با عملکرد دانه ‮‭2804‬ و ‮‭3050‬ کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد و تیمار T7با عملکرد ‮‭3913‬ کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین عملکرد را داشتند. تیمارهای T4 و T7 به ترتیب با میانگین تولید ‮‭3300‬ و ‮‭3240‬ کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین عملکرد در طول پنج سال اجرای آزمایش را نشان دادند. کمترین میانگین عملکرد در مدت پنج سال آزمایش مربوط به تیماری بود که هیچ گونه عملیاتی از نظر مدیریت های بقایای گیاهی بر روی آن صورت نگرفت ‭(T‬3). واژه های کلیدی: برنج رقم هاشمی، بقایای گیاهی، عملیات شخم، سوزاندن بقایای گیاهی