گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی اصلاح و معرفی برنج هیبرید ‭(F1) ‬تجارتی دراستان مازندران

به منظور دستیابی به ارقام امید بخش برنج هیبرید، طرح ملی اصلاح و تولید برنج هیبرید ‭(F‬1 ) تجارتی از سال ‮‭1378‬ در استانهای برنج خیز مازندران و گیلان آغاز گردید و طی سال های ‮‭1380‬ تا ‮‭1383‬ بصورت استانی ادامه یافت. این طرح در استان مازندران با تعداد 4 لاین نر عقیم ‭IR‬‮‭68897‬‭A ‬، ‭IR‬‮‭58025‬‭A ‬،‭IR‬‮‭62829‬‭A ‬وخزر ‭A ‬به همراه لاینهای نگهدارنده نرعقیمی وتعداد 8 لاین اعاده کننده باروری با منشا خارجی آغاز شد . از مهمترین دستاورد ها و نتایج اجرای این پروژه شامل : 1-همکاری مستمر و موثر در معرفی یک رقم هیبرید تجارتی ‭(F‬1 ) با نام دیلم. این رقم با مشخصات والدینی ‭IR‬‮‭58025‬‭A/IR‬‮‭42686‬R، دارای کیفیت پخت مطلوب و پتانسیل عملکرد بالا با میانگین بیش از ‮‭8000‬ کیلو گرم در هکتار بوده و سازگاری و پایداری بسیار خوبی در مناطق برنج خیز کشور به ویژه در استانهای مازندران، گیلان وگلستان داشته است . 2-اصلاح پنج لاین نر عقیم سیتوپلاسمی جدید بومی شامل ندا‭A ‬، نعمتA، دشت A، چمپا ‭A ‬وآمل3‭A ‬از طریق تلاقی برگشتی با لاین نر عقیم ‭IR‬‮‭58025‬‭A ‬که از این میان، لاین های نر عقیم ندا ‭A ‬و نعمت ‭A ‬دارای خروج خوشه کامل و مقبولیت فنوتیپی مناسب بودند. 3- دو لاین نر عقیم سیتوپلاسمی هراز و فجر در دست اصلاح می باشند که در این طرح تحقیقاتی تا نسل چهارم‭(BC‬4) تلاقی برگشتی با لاین نرعقیم ‭IR‬‮‭58025‬‭A ‬به پیش رفته است. 4- تعداد ‮‭24‬ لاین و رقم به عنوان نگهدارنده نرعقیمی‭(B line ( ‬وتعداد7 لاین و رقم به عنوان لاین های اعاده کننده باروری ‭(R line) ‬از میان ارقام ولاین های بومی واصلاح شده پرمحصول موجود در بلوک های دورگ گیری شناسایی شدند. واژه های کلیدی : برنج هیبرید ، بذر F1 تجارتی ، لاین نر عقیم ، لاین نگهدارنده نرعقیمی ،.لاین اعاده کننده باروری ، سازگاری ، پایداری