: بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان در آزمایشات مشاهده ای و مقایسه عملکرد بین المللی در شرایط دیم نیمه گرمسیری

اهمیت استراتژیک گندم و تنوع ژنتیکی گسترده آن، موجب گردید تا اصلاح گران در جستجوی منابع جدید و متفاوت گندم باشند. تنوع ژنتیکی متضمن افزایش میزان و پایداری عملکرد دانه در آینده می باشد. دستیابی به ژنوتیپ های گندم پرمحصول دارای تحمل به تنش های خشکی و گرما و مقاوم به بیماری های شایع، یکی از اصلی ترین راهکارهای افزایش تولید در دیمزارهای نیمه گرمسیری می باشدکه از طریق اجرای آزمایشات بهنژادی و شناسایی ژنوتیپ های سازگار محقق می شود. در این تحقیق، تعداد نه آزمایش مشاهده ای و تکراردار شامل ‮‭954‬ ژنوتیپ گندم نان دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات گندم و ذرت(سیمیت) و مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک(ایکاردا) به همراه رقم شاهد کوهدشت در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی گچساران، گنبد، خرم آباد و مغان طی سال زراعی ‮‭1388-89‬ مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش های تکراردار در قالب طرح آلفا- لاتیس با دو تکرار اجرا شدند. پس از برداشت محصول، بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ ها تجزیه واریانس انجام گردید و میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های جدید با عملکرد دانه رقم شاهد با روش ‭LSD ‬مقایسه شد. پس ار تطبیق نتایج حاصل از تمام ایستگاه های دیم نیمه گرمسیری، ژنوتیپ های دارای توانایی تولید مناسب در شرایط متنوع محیطی که از عملکرد دانه مناسب و حد مطلوب خصوصیات مهمی نظیر تعداد روز تا ظهور سنبله، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و ارزش زراعی برخوردار بودند، برای بررسی های تکمیلی در آزمایشات پیشرفته تر انتخاب شدند. بدین ترتیب، در آزمایشات ‭SAWSN‬، ‭HRWSN‬، ،‭SAWYT ‬،‭SBWON ‬،‭ESWYT ‬،‭HRWYT PVS‬،‭Iran Drought ‬و ‭Associ Map Iran ‬بترتیب ،‮‭43‬ ،‮‭14‬ ،‮‭55‬ ،‮‭17‬ ،‮‭17‬ ،‮‭11‬ ،‮‭4 15‬ و ‮‭138‬ لاین مورد انتخاب نهایی قرار گرفت. واژه های کلیدی: سازگاری، بین المللی، گندم نان، دیم، خشکی

Keywords:

گندم نرم , ژنوتیپ ها , ویژگی های زراعی , عملکرد زراعی , سازش پذیری , مناطق گرمسیری