ارزیابی خصوصیات مورفولوژیکی و زراعی ژرم پلاسم خارجی سویا

به منظور مشخص کردن تنوع ژنتیکی موجود در ژرم پلاسم جدید سویا و کسب اطلاعات در جهت تبیین استراتژی هایی برای برنامه های اصلاحی آینده، 131 ژنوتیپ جدید وارداتی سویا که از بانک های ژن گیاهی کشورهای آلمان (IPK) و آمریکا دریافت شده بود در قالب طرح آگمنت با سه شاهد (ویلیامز، کوثر و سحر) در منطقه کرج موردبررسی قرار گرفتند. هر ژنوتیپ بر روی یک خط 2 متری کشت گردید. این ژنوتیپ ها ازنظر صفات زراعی و مورفولوژیک از جمله تعداد روز از کاشت تا هر یک از مراحل شروع گلدهی تا رسیدگی کامل، ارتفاع و تعداد گره، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه در هر بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه در بوته و عملکرد بیولوژیک تک بوته مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از بررسی پارامترهای آماری در بین ژنوتیپ های مورد بررسی بیشترین مقدار ضریب تنوع فنوتیپی مربوط به تعداد غلاف پوچ (134/6)، تعداد غلاف در تک بوته (116/7) و تعداد غلاف در شاخه فرعی (87/4) و کمترین ضریب تنوع فنوتیپی مربوط به تعداد روز تا رسیدگی کامل (14/6) و تعداد روز تا شروع رسیدگی (14/9) بودند. مقایسه میانگین ها برای عملکرد تک بوته نشان داد که ژنوتیپ های Fiskeby No. 843-15-4، Nigra، Rouest 29، BEDA و DONA FLOR 58 دارای بیشترین عملکرد بوته (به ترتیب 61.99، 39.31، 38.74، 37.42 و 35.94 گرم) بودند. ژنوتیپ های مورد ارزیابی بر اساس تجزیه کلاستر برای کلیه صفات مورد ارزیابی به سه گروه تقسیم بندی شدند. لاین های مورد بررسی در این پروژه با توجه به اینکه از گروه های رسیدگی مختلفی نسبت به ارقام شاهد بودند، در صورت عملکرد بالاتر نسبت به شاهدها می توانند به عنوان والدین در تلاقی ها و یا به طور مستقیم مورد استفاده قرار گیرند که برای این منظور آزمایشات تکمیلی تری لازم است انجام شود، همچنین از جمله این ژنوتیپ ها می توان به ژنوتیپ های نام برده فوق اشاره نمود. کلمات کلیدی: سویا، تنوع ژنتیکی، صفات مورفولوژیک و زراعی، ژنوتیپ های جدید