ریزازدیادی گیاه دارویی کرفس کوهی ((Kelussia odorotissima Mozaff.

گیاه دارویی کرفس کوهی از خانواده چتریان به عنوان یک گیاه مهم از نظر اقتصادی در ایران می باشد. از گونه های شناخته شده دارویی بومی مراتع ایران بوده که تاکنون وجود آن در سایر مناطق جهان گزارش نشده است. به دلیل برداشت بی رویه آن در اوایل دوره رویشی و زمان نسبتا زیاد مورد نیاز برای استقرار و تولید بذر، این گیاه فرصت تجدید حیات و تولید بذر را نداشته و به همین دلیل از گیاهان در معرض انقراض ایران محسوب می شود. درنهایت با توجه به مطالب عنوان شده ضرورت بازیابی این گیاه امری ضروری و حتمی است. هدف از این پژوهش دست یافتن به روش تکثیر این گیاه با استفاده از تکنیک ریز ازدیادی برای تولید انبوه می باشد. در مرحله نخست این تحقیق از تکنیک اندام زایی جهت باززایی کرفس کوهی استفاده شد. در بین انواع ریز نمونه مورد بررسی، برگ های لپه ای بیشترین پاسخ را به تیمارهای اندام زایی نشان دادند. بیشترین تعداد ریزنمونه های باززایی شده با ترکیب هورمونی BAP(1 میلی گرم در لیتر) به همراه IBA و یا NAAحاصل شد. به دلیل عدم موفقیت اندام زایی کرفس کوهی برای باززایی در سطح اقتصادی از روش جنین زایی رویشی استفاده شد. در این تحقیق به منظور بررسی جنین زایی رویشی کرفس کوهی، ریز نمونه های برگ لپه ای و هیپوکوتیل در محیط کشت پایه MS حاوی علظت های مختلف 2,4-D به علاوه ساکاروز، یا مالتوز و ترکیبی از ساکاروز+ مالتوز کشت گردیدند. نتایج نشان داد که برگ های لپه ای در محیط حاوی یک میلی گرم در لیتر2,4-D به همراه 25/0 میلی گرم در لیتر Kin و ترکیبی از ساکارز+ مالتوز(15 گرم در لیتر از هر کدام) بهترین محیط جهت القای جنین زایی رویشی می باشد. مطالعه اثر منفرد 2,4-D بر تکثیر کالوس جنین زا نشان داد که در غلظت 1 میلی گرم در لیتر2,4-D، میزان 32/70 درصد کالوس ها جنین زا باقی ماندند. در آزمایش بهینه سازی تکثیر کالوس های جنین زا، تیمار کازیین هیدرولیزات منجر به تاثیر منفی بر متوسط تعداد جنین در مراحل کروی، قلبی، اژدری و لپ های شد در مقابل تیمار نوری و منبع کربن از عوامل تعیین کننده بر حفظ کالوس جنین زا بودند. پارامترهای اندازه گیری شده در مرحله نکثیر کالوس های جنین زا به طور معنی داری (P≤0.05%) در محیط حاوی ترکیب 15 گرم در لیتر ساکارز + 15 گرم در لیتر مالتوز بالاتر بودند. در این تحقیق نشان داده شد که بیشترین قابلیت تبدیل جنین رویشی کرفس کوهی به جنین مرحله لپه ای شکل در حضور نور رخ داده است وبالاترین درصد جوانه زنی در مدت زمان 4 ساعت تیمار خشکی جنین های لپه ایی شکل رخ داده که البته تفاوت معنی دار با زمان 2 ساعته نداشته است.واژه های کلیدی:تنظیم کننده های رشد،ریزازدیادی، جنین زایی رویشی، Kelussia odorotissimaکرفس کوهی،کشت بافت