بررسی تغییرات هواشناسی و هیدرولوژیکی در ایستگاههای پخش سیلاب بر آبخوان

به منظور شناخت دقیق ویژگیهای اقلیمی و هیدرولوژیکی عرصه های پخش سیلاب، طرح پژوهشی «بررسی تغییرات پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژیکی در ایستگاههای پخش سیلاب بر آبخوان هرات، پلدشت، تسوج و سرچاهان» از سال 1381 به اجرا در آمد. در مدت 5 سال اجرای طرح داده برداری از پارامترهای مختلف هواشناسی شامل، بارندگی، باد، تبخیر از سطح آزاد آب، درجه حرارت و رطوبت نسبی انجام گردید. همچنین با نصب دستگاههای دیجیتالی اندازه گیری دبی جریان در ورودیهای عرصه پخش، میزان حجم سیلاب ورودی به عرصه های پخش اندازه گیری شد تا در مجموع میزان حجم سیلاب پخش شده در این مدت و سایر پرامترهای مورد نیاز برای تحلیل سیلاب را برای برنامه ریزیهای بعدی محاسبه و برآورد شود و این در حالی است که سالهای آبی 85- 1384 و 86- 1385 سالهای نسبتا خشکی بوده اند و در بعضی از ایستگاهها واقعا تعداد وقایع سیل بسیار کم بوده است و به ناچار زمان اجرای طرح به مدت یکسال تمدید شده است تا حداقل داده های مورد نیاز برای انجام تحلیلها فراهم شود. عملکرد آبخوان پلدشت در میزان استحصال و ذخیره سیلاب حداکثر رقم 49/65 درصد درسال 1382 و متوسط آن 35/31 درصد در طی هشت سال اجرای طرح تحقیقاتی برآورد می گردد. در ایستگاه تسوج، بر اساس نتایج حاصل ، سالهای 1379 لغایت 1386 بر اساس متد SPI به عنوان سالهای خشک و نزدیک نرمال شناخته شدند. روش میانگین متحرک همان نتایج روش SPI از نظر وقوع دوره های خشکالی و ترسالی را نشان داد.بر اساس منحنی آمبروترمیک ماههای اردیبهشت و مهر به عنوان شروع و پایان دوره ماههای خشک سال شناخته شدند.ضریب همبستگی بین بارش منطقه و آب قابل استحصال 66 % محاسبه شده و ماههای اسفند تا اردیبهشت بیشترین پتاسیل بارش و بالطبع بیشترین آب قابل استحصال از سیلاب را دارند. در ایستگاه هرات یزد، در مدت 5 سال اجرای طرح داده برداری از پارامترهای مختلف هواشناسی شامل، بارندگی، باد، تبخیر از سطح آزاد آب، درجه حرارت و رطوبت نسبی انجام گردید. همچنین با نصب دستگاههای دیجیتالی اندازه گیری دبی جریان در ورودیهای عرصه پخش، میزان حجم سیلاب ورودی به عرصه های پخش اندازه گیری شد تا در مجموع میزان حجم سیلاب پخش شده در این مدت و سایر پرامترهای مورد نیاز برای تحلیل سیلاب را برای برنامه ریزیهای بعدی محاسبه و برآورد شود و این در حالی است که سالهای آبی 85- 1384 و 86- 1385 سالهای نسبتا خشکی بوده اند. سخت ترین شرایط در ایستگاه سرچاهان هرمزگان حاکم بود که در طی 6 سال اجرای طرح در این منطقه با خشکسالی بسیار شدید و غیرقابل باوری مواجه شدند و بجز در دو سال اول طرح با سیلاب قابل توجهی مواجه نشدیم لیکن از آمار ثبت شده و برآوردی تخمین زده می شود در 12 واقعه رخداد سیل حدود 2.55 میلیون مترمکعب در کل عرصه های مورد مطالعه استحصال سیلاب داشته باشیم. واژه های کلیدی: پخش سیلاب، هرات، پلدشت، تسوج، سرچاهان، پارامترهای هواشناسی، دبی جریان.