ارزیابی اثرات کایولین و روغن های معدنی در کنترل زنجرک خرما در استان فارس

زنجرک خرما یکی از آفات کلیدی خرما به شمار می رود که با تغذیه از شیره برگ ها و میوه هاو ترشح عسلک فراوان موجب ضعف درختان خرما و کاهش کمیت و کیفیت میوه وعدم بازار پسندی آن می شود. کنترل شیمیایی متداول ترین شیوه کنترل زنجرک خرما در چند دهه گذشته بوده و حشره کش دیازینون پر مصرف ترین آفت کش برای کنترل آن بوده است. هدف این آزمایش مقایسه کارایی کایولین و روغن معدنی به عنوان ترکیبات کم خطر و سازگار با محیط زیست در مقایسه با دیازینون(به عنوان حشره کش متداول) علیه نسل اول زنجرک خرما بود. این پژوهش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 7 تیمارو3 تکرار در استان های فارس(شهرستان فراشبند) و کرمان(شهرستان بم ) و به مدت دو سال(1391-1392) و به ترتیب روی ارقام زاهدی و مضافتی انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارتنداز: 1- پودر میکرونیزه کایولین 3 درصد، 2- پودر میکرونیزه کایولین 5 درصد، 3- پودر میکرونیزه کایولین 7 درصد، 4- روغن معدنی (آریا شیمی) به غلظت 5/1 درصد 5- روغن معدنی (پرتونار) با غلظت 5/1 درصد، 6- دیازینون به غلظت 5/1 در هزار و 7- شاهد. نمونه برداری به ترتیب 1 روز قبل و 7، 14. و 21 روز بعد از اعمال تیمارها انجام شد. درصد تلفات درتیمارهابا فرمول هندرسون- تیلتون محاسبه شد. داده ها با نرم افزارSASتجزیه گردیده و برای مقایسه میانگین ها از آزمون چند دامنه ای دانکن استفاده شد. میانگین کارایی دو ساله پودر کایولین 3، 5 و 7 درصد در استان فارس به ترتیب 20/44، 20/58 و 53/61 و در استان کرمان به ترتیب 53/34، 57/70 و 04/80 درصد تعیین شد. هم چنین، میانگین کارایی حشره کش دیازینون و روغن معدنی آریا شیمی) در استان فارس به ترتیب 34/78 و 41/39 درصد و در استان کرمان به ترتیب 11/70 و 45/26 درصد برآورد شد. در کل، کایولین 7 درصد با میانگین کارایی 28/71 درصد در دو منطقه اختلاف معنی دار با دیازینون با میانگین کارایی 22/74 درصد نشان نداد بنابراین کایولین به عنوان یک ترکیب امید بخش می تواند در برنامه مدیریت کنترل زنجرک خرما مورد توجه قرار گیرد. واژه های کلیدی: زنجرک خرما، روغن معدنی، دیازینون.کایولین.