احیا، شناسایی و ارزیابی مورفولوژیکی، مولکولی و سیتوژنتیکی نمونه های کلکسیون ‭Aegilops umbellulata ‬در ایران

گونه دیپلویید ‭Ae. umbellulata ‬والد ژنوم ‭U ‬در میان گونه های پلی پلویید جنس آژیلوپس است. این گونه ها از پراکنش وسیعی در ایران برخوردار بوده و حدود ‮‭96‬ نمونه از آن در بانک ژن گیاهی ملی ایران جمع آوری گردیده است. به منظور احیا، شناسایی و ارزیابی نمونه های این کلکسیون این نمونه ها در مزرعه بانک ژن گیاهی ملی ایران کشت و در طول فصل زراعی ضمن ارزیابی های مورفولوژیکی مطابق دیسکریپتور گندم- آژیلوپس، از لحاظ گیاهشناسی نیز مورد شناسایی قرار گرفته و نمونه های مخلوط تفکیک شدند. سطوح پلوییدی نمونه ها با استفاده از روش فلوسیتومتری مورد بررسی و نمونه هایی از جمعیت های مختلف مورد بررسی کاریوتایپی قرار گرفتند. براساس نتایج ارزیابی های مورفولوژیکی تعداد ‮‭50‬ نمونه از تیپ های مختلف این گونه انتخاب و با استفاده از ‮‭12‬ نشانگر ‭RAPD-PCR ‬مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در کلکسیون نمونه هایی از سایر گونه های تتراپلویید نیز در کلکسیون مخلوط شده اند. کلکسیون از تنوع فوق العاده ای برای صفات مورفولوژیکی، کاریوتاپی و مولکولی برخوردار بود که نشان می دهد ایران یکی از مراکز مهم تنوع این گونه است. همه نمونه های ‭Ae. umbellulata ‬دیپلویید هستند. با اینحال تنوع برای خصوصیات کاریوتاپی مشاهده می گردید. کلمات کلیدی: کلکسیون آژیلوپس، تنوع ژنتیکی، ژنوم U، ‭Ae. umbellulata