بررسی وضعیت عنصر ید در خون گاوهای شیری گاوداری های صنعتی حومه اصفهان

به منظور تعیین میزان ید خون و شیر گاوهای شیری ، گاوداریهای صنعتی شهرستان اصفهان، تعداد ‮‭11‬ گاوداری که در چهار جهت جغرافیایی قرار داشتند، بطور تصادفی انتخاب و با توجه به ظرفیت گاو شیری هر گاوداری، در زمستان و تابستان سال ‮‭78‬ از گاوهای شیری که از لحاظ تولید، وزن و سایر صفات در شرایط مشابهی قرار داشتند، حداقل در تابستان ‮‭135‬ گاو و در زمستان ‮‭162‬ گاو بطور تصادفی انتخاب و در مجموع ‮‭367‬ نمونه خون و ‮‭297‬ نمونه شیر جمع آوری و غلظت ید در آنها با روش سندل- کولتهف اندازه گیری شد. مقایسه میانگین ید خون نشان داد که علیرغم شباهت نسبی اجزای اصلی جیره، نوع و مقدار مکمل معدنی مصرفی، میزان ید خون در تمام واحد ها در زمستان کمتر از حد بحرانی (‮‭0/01‬‭P<) ‬و در فصل تابستان به استثنای یک گاوداری کمتر از حد بحرانی است (‮‭0/05‬‭P<) ‬و بطور کلی کمبود ید در گاوهای شیری منطقه یک مسیله عمومی محسوب می شود. حداقل و حداکثر میزان ید خون در فصل زمستان به ترتیب ‮‭9/93‬ (گاوداری شماره 9) و ‮‭46/15‬ (گاوداری شماره‮‭10‬) میکروگرم بر لیتر و حداقل و حداکثر میزان ید خون در فصل زمستان به ترتیب ‮‭17/9‬ (گاوداری شماره 6) و ‮‭56/17‬ ( گاوداری شماره 5) میکروگرم بر لیتر بود. این مطالعه نشان داد که میزان ید خون در تابستان ( ‮‭16 4/42‬‭/g/L‬‮‭56‬) بیش از فصل زمستان ( ‮‭12 10/27‬‭/g/L‬‮‭31‬) بود(‮‭0/05‬‭P<). ‬نتایج نشان داد که با وجود همبستگی مثبت و معنی دار بین ید خون و ید شیر (‮‭0/01‬‭P<) ‬بعلت ضدعفونی کردن سرپستانها با مواد یددار، در هر دوشش میانگین ید شیر دارای ضریب تغییرات بالا بوده و ملاک مناسبی برای تشخیص کمبود ید در بدن گاو در این منطقه نیست. همچنین مشخص گردید که استفاده از مکمل های معدنی رایج در بازار نتوانسته است نیاز دام به ید را تامین نماید. بنابراین چنین نتیجه گیری می شود که جبران کمبود ید در تغذیه گاوهای شیری منطقه با استفاده از انواع مکمل های پایدار معدنی ید و یا انواع تزریقی آن امری ضروری است. واژه های کلیدی : گاو شیری، میزان ید معدنی ،خون، شیر