ایجاد تنوع ژنتیکی در رز هیبرید با استفاده از تلفیق تکنیک های کشت بافت و موتاسیون

برای بدست آوردن گیاهچه های سالم و عاری از بیماری از طریق کشت بافت تحقیقی برای تعیین بهترین محیط کشت پرآوری و ریشه زایی صورت پذیرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار هورمون‭BAP ‬،‭NAA ‬برای پرآوری و 9 تیمار هورمونی‭NAA ‬،‭IAA ‬جهت ریشه زایی انجام گردید. جهت پرآوری خصوصیات تعداد جوانه باززایی شده، ارتفاع گیاهچه، وزن تر و تعداد ریشه و جهت تعیین محیط ریشه زایی تعداد ریشه ،ارتفاع ریشه، وزن تر و خشک ساقه به همراه وزن تر و خشک ریشه اندازه گیری شد. از نظر آماری میزان پرآوری و ریشه زایی در محیط های مختلف دارای اختلاف معناداری در سطح %1بودند. براساس نتایج بدست آمده بیشترین در صد پرآوری در محیط ‭MS ‬حاوی 3 میلی گرم در لیتر‭BAP ‬و بهترین محیط ریشه زایی، محیط ‭MS ‬بدون هورمون ( شاهد) تعیین گردید. برای تعیین دز مناسب جهت ایجاد تنوع ژنتیکی در جوانه های کشت بافتی رز جمعیت مناسبی از نوک شاخساره ها تحت تاثیر پرتو گاما با دزهای ‮‭190‬،‮‭160‬، ،‮‭130‬،‮‭0 110‬،‮‭100‬،‮‭90‬،‮‭80‬،‮‭70‬،‮‭60‬،‮‭50‬،‮‭40‬،‮‭30‬،‮‭20‬، گری در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار که در هر تکرار 5 نمونه انجام گرفت. بعد از ‮‭45‬ روز صفاتی همچون درصد زندمانی، طول گیاهچه، وزن تر و خشک جوانه ها اندازه گیری شد. ضریب تبین ‭(R‬2 ) برای صفت ارتفاع گیاهچه برابر ‮‭935.0‬ بدست آمد که در بین چهار صفت اندازه گیری شده دارای بیشترین مقدار بود. در نتیجه پس از محاسبه، دز ‮‭50 -60‬گری جهت ایجاد تنوع ژنتیکی به منظور اصلاح رقم مذکور از طریق جهش زایی مناسب تشخیص داده شد. پس از تولید جمعیت اولیه ‭(m‬0v0 ) به روش ریزازدیادی، در محیط ‭MS+ ‬3‭BAPmg/l ‬جوانه گیاهچه های با دزهای ‮‭40‬،‮‭60‬،‮‭50‬ گری پرتو گاما پرتوتابی گردید ‭(M‬1V2). گیاهچه ها در شرایط آزمایشگاهی تا سه نسل رویشی در همان محیط واکشت گردد ‭(M‬1V3 ). پس از ریشه زایی در محیط ‭MS ‬گیاهچه ها از شیشه خارج، به گلدان و سپس به زمین انتقال یافتند. در مقایسه با نمونه شاهد بعضی از گیاهچه های موتانت دارای تنوع در شکل برگ، رنگ گل و تغییر در شکل ظاهری بودند. کلمات کلیدی : رز، موتاسیون، کشت بافت، پرتو گاما، تنوع ژنتیکی