مدیریت زراعی کشت دوم (تاخیری) پنبه

در سال های اخیر با خارج شدن زراعت پنبه از الگوی کشت کشور به دلیل رونق کشت محصولات رقیب از جمله گندم و گلزا چاره ای جز ترویج کاشت پنبه بعنوان کشت دوم نیست. تاخیر در کشت پنبه موجب تاخیر در گلدهی و در نتیجه رشد قوزه در دمای پایینتر می گردد. به همین دلیل موسسه تحقیقات پنبه کشور با تعریف هشت پروژه تحقیقاتی، شناسایی ارقام زودرس مناسب برای کاشت بعد از برداشت گندم و گلزا را در دستور کار خود قرار داد. در این پروژه ها ضمن مقایسه ژنوتیپ ها مدیریت زراعی کشت دوم پنبه در زمینه های آرایش کاشت، آبیاری، بیماری، آفت و خاک ورزی نیز بررسی گردید. ‮‭20‬ ژنوتیپ از میان ژرم پلاسم های پنبه موجود در کشور با رقم های تجاری مورد مقایسه قرار گرفتند. در منطقه هاشم آباد از نظر عملکرد ارقام چکوروا، تابلادیلا و ‮‭200‬‭:No ‬و از نظر زودرسی ارقام B‮‭557‬، بلغار ،‮‭4-4 539‬‭-S‬، مهر و ‮‭200‬‭:No ‬به ترتیب بالاترین رتبه را کسب کردند. در ایستگاه تحقیقاتی کارکنده از نظر زودرسی اختلافی بین ارقام دیده نشد و از نظر عملکرد ارقام بلغار ‮‭539‬ و ‮‭200‬‭:No ‬در مقامهای اول قرار گرفتند. در ایستگاه تحقیقاتی پارس آباد مغان ارقام تابلادیلا و ‮‭200‬‭:No ‬به ترتیب بیشترین عملکرد و ارقام اوپال، بلغار ‮‭539‬ و چکوروا نیز به ترتیب بیشترین زودرسی را دارا بودند. از نظر عملکرد در مناطق کارکنده وهاشم آباد به ترتیب رقم زودرس موتاژنز با آرایش کاشت ‮‭10‬ا‮‭60‬ سانت یمت ر( ‮‭166‬ هزار بوته درهکتار) و رقم ‮‭43259‬ با آرایش کاشت ‮‭20‬ا‮‭60‬ سانت یمت ر( ‮‭83‬ هزار بوته درهکتار) در جایگاه نخست قرار گرفتند. در پروژه خاک ورزی، سپید(رقم سای اکرا) نسبت به تیمارها ی شخم نواری، بدون خاکورزی و دو دیسک عکس العمل بهتری داشت. اما عکس العمل رقم سیندوز در تیمار شخم و دیسک و رقم زودرس موتاژنز در تیمار چیزل دیسک بهتر از سایر تیمارها بود. از نظر عملکرد کل در پروژه مدیریت بقایای گیاهی، بیشترین محصول از اثر متقابل شخم+ دیسک، جمع آوری بقایای گیاهی و مصرف کود نیتروژن مازاد بر توصیه کودی بدست آمد. بر اساس تابع تولید بدست آمده حد اکثر عملکرد ارقام ساحل، ‮‭43347‬ و ‮‭43259‬ با مصرف ‮‭1739‬ ، ‮‭1593‬ و ‮‭1832‬ مترمکعب در هکتار بدست می آید. با توجه به نتایج حاصل از عملکرد و اجزا عملکرد پنبه و کارآیی مصرف آب، مناسب ترین تیمار، آبیاری پس از ‮‭105‬ میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر با ‮‭80‬ درصد آب تبخیر شده از تشت و رقم ‮‭43347‬ بود. نتایج تجزیه مرکب در پروژه بیماری کارکنده نشان داد که تغییر فاصله ردیف در عملکرد کل و شاخص بیماری اختلاف معنی دار ایجاد خواهد کرد. با کاهش فاصله بوته ها ( افزایش جمعیت گیاهی) در کارکنده، رقم زودرس موتاژنز با آرایش کاشت ‮‭10‬ ا ‮‭60‬ سانت ی مت ر(تراکم ‮‭166‬ هزار بوته درهکتار) بهتر از سایر تیمارها بود. با توجه به آلودگی پایین به شته سبز، زنجرک سبز، تریپس، عسلک پنبه و همچنین زودرسی و عملکرد مناسب در کشت دوم، رقمهای ‮‭43259‬ و B‮‭557‬ برای استان گلستان توصیه می شوند. واژه های کلیدی : آبیاری، بقایای گیاهی، کشت دوم پنبه، کود ، ژرم پلاسم، آرایش کاشت، خاک ورزی، گلزا، آفات و بیماری پنبه