بررسی علل ریزش و ترکیدگی میوه های مرکبات در شرق مازندران

به منظور بررسی و یافتن عوامل موثر در ریزش میوه ، ‮‭20‬ قطعه یک هکتاری از باغهای مرکبات با ارقام رایج پرتقال تامسون ناول و نارنگی انشو از مناطق مختلف شرق استان مازندران انتخاب گردید و میزان ریزش میوه این باغها هردو هفته یک بار از ابتدای فصل رشد تا زمان برداشت اندازه گیری شد. ازخاک و برگ باغهای مورد نظر نمونه برداری شد و آنالیز عناصر و فاکتورهای استاندارد صورت گرفت. نتایج در مورد نارنگی انشو نشان داد که در تمام سال های آزمایش، بین میزان ازت برگ و میزان ریزش ارتباط مستقیمی وجود داشته و با افزایش ازت، درصد ریزش فیزیولوژیک تابستانه میوه چه ها کاهش یافته است. در مورد پرتقال تامسون ناول، علاوه برکمبودنیتروژن به عنوان یک عامل اصلی، کمبود دو عنصر منیزیم و منگنز نیز موجب افزایش میزان ریزش میوه در تابستان گردیده بود. در تابستان سالهای ‮‭1385‬ تا ‮‭1387‬ ، به ترتیب از ‮‭15/5‬% 3،/%‮‭78‬ و8/%‮‭76‬ میوه های پرتقال جمع آوری شده، قارچ ‭Alternaria alternata ‬جداسازی و ‮‭30/8‬%،%‮‭13‬ و6/%7 از میوه ها دچار ترک خوردگی شده بودند. کلنی های باکتریایی در تمامی موارد همراه با پرگنه های قارچی ظاهر شدند که آزمون فوق حساسیت کلیه کلنی ها منفی بود. در سال های ‮‭1385‬تا ‮‭1387‬ ، به ترتیب از ‮‭5/3‬%، 5/%3 و 8/%1 میوه های نارنگی جمع آوری شده، قارچ ‭Penicillium italicum ‬جداسازی و ‮‭20‬ %، %،3 و 3/%1 از میوه ها دچار ترک خوردگی گردیده بودند. در سال های ‮‭1386‬ و ‮‭1387‬ نوعی عارضه ریزش در میوه های تازه تشکیل شده پرتقال تامسون در برخی از باغات حالت اپیدمی پیدا کرد. در بهار سال های‮‭1386‬ و ‮‭1387‬ ، به ترتیب از 8/%‮‭72‬ و 5/%‮‭75‬ میوه های جمع آوری شده دچار ریزش پرتقال تامسون، قارچ ‭Botrytis cinerea ‬، و از 5/%6 و3/%4 میوه ها، قارچ ‭Colletotrichum gloeosporioides ‬جداسازی شد. از مابقی نمونه ها عامل قارچی یا باکتریایی جداسازی نگردید. بارندگی های مکرر بی سابقه و سرد شدن هوا در بهار سال های ‮‭87-1386‬ ، احتمالا شرایط طغیان قارچ بوتریتیس را فراهم آورده است. بر اساس نتایج به دست آمده احتمالا می توان با استفاده از کودهای با پایه نیتروژن و حاوی عناصر میکروی منیزیم و منگنز در تابستان و با به کار بردن دو نوبت محلول پاشی قارچ کش در بهار و تابستان به ترتیب بر علیه قارچ های ‭Botrytis cinerea ‬و ‭Alternaria alternata ‬، بخشی از این ریزش را می توان کنترل کرد. امکان تلفیق توام محلولپاشی با کودهای حاوی عناصر مورد اشاره و قارچ کش های موثر در یک یا دو نوبت نیز برای کاهش هزینه های تولید وجود دارد، هر چند که تصمیم گیری قطعی در این خصوص نیاز به مطالعات تکمیلی دارد. در مورد کنترل قارچ ‭Alternaria alternata ‬دو پروژه تحقیقاتی در دست اجرا می باشد و در خصوص قارچ ‭Botrytis cinerea ‬با توجه به پیگیری های مدیریت حفظ نباتات استان مازندران، پروژه ای به منظور مطالعه زیست شناسی، پراکندگی و نحوه ایجاد خسارت این قارچ در برنامه تحقیقاتی سال آتی قرار گرفته است. کلمات کلیدی: مرکبات ، ریزش ، عناصر غذایی ، میوه چه ها و میوه