ارزیابی لاین های امیدبخش گندم نان در شرایط زارعین استان گلستان

در این بررسی تعداد 7 لاین امید بخش گندم نان بهاره داخلی و خارجی که از آزمایشات ‮‭87‬‭-ERWYT ‬گزینش شده بودند به همراه رقم شاهد تجاری منطقه(مروارید) در شرایط اکولوژیکی منطقه شامل: 1- منطقه گنبد با میانگین بارندگی سالانه ‮‭350‬ میلیمتر به همراه تنش گرمای آخر فصل و دارای خاک لسی با منشا بادرفتی 2- منطقه کلاله با میانگین بارندگی سالانه ‮‭400-450‬ میلیمتر و دارای خاک حاصلخیز 3- منطقه انبار الوم با میانگین بارندگی سالانه ‮‭350‬ میلیمتر و تنش گرمای آخر فصل و خاکهای نه چندان حاصلخیز مورد مطالعه قرار گرفتند. کشت هرلاین در این آزمایشات در مساحت ‮‭24‬ متر مربع شامل چهار پشته به عرض ‮‭2/4‬ متر و سه خط کشت بر روی هر پشته به طول ‮‭10‬ متر و فاصله خطوط ‮‭18‬ سانتیمتر از یکدیگر با استفاده از خطی کارآزمایشات غلات و براساس وزن هزار دانه و تراکم‮‭350‬ بذر در متر مربع و در 3 تکرار درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی صورت گرفت. درطول دوره آزمایش ازکاشت تابرداشت خصوصیات مهم زراعی مانند تاریخ سبز شدن، تاریخ سنبله رفتن، تعداد روز تا سنبله دهی، ارتفاع گیاه، تاریخ رسیدن، درصدخوابیدگی یادداشت و اجزای عملکرد نیز انداره گیری گردید. تجزیه واریانس ساده بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ ها موید وجود اختلاف معنی دار در سطح آماری %1 در منطقه گنبد بود، ولی در سایر مناطق (انبار الوم و کلاله) اختلاف بین ژنوتیپ ها از نظر آماری معنی دار نبود. مقایسه میانگین لاین های مورد بررسی با شاهد مروارید در منطقه گنبد(حاجی قوشان) به روش ‭L.S.D ‬نشان داد که لاین ‮‭87-4‬‭-N ‬با تولید ‮‭5667‬ کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را که در حد شاهد مروارید می باشد تولید نموده است. در منطقه انبارالوم همه ژنوتیپ ها از نظر آماری اختلاف معنی داری با شاهد مروارید نداشتند و همه در کلاس‭C ‬واقع شدند. با این حال لاین ‮‭87-9‬‭-N‬با تولید ‮‭5028‬ کیلوگرم در هکتار پس از شاهد، بالاترین عملکرد را داشت. همچنین در منطقه کلاله ژنوتیپ ‮‭87-13‬‭-N ‬با تولید محصول دانه به میزان ‮‭4708‬ کیلوگرم در هکتار در مقایسه با شاهد مروارید ( ‮‭4778‬ کیلوگرم در هکتار ) از عملکردی در حد شاهد برخوردار بود. واکنش ژنوتیپ ها نسبت به بیماری زنگ زرد ، سپتوریوز برگ و فوزاریوم سنبله در حد صفر بود. تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ ها موید آن بود که اختلاف بین مناطق مورد بررسی در سطح آماری 1 درصد معنی دار بوده است. همچنین اختلاف بین ژنوتیپ ها در سطح آماری 5 درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد که رقم مروارید (شاهد) با میانگین تولید ‮‭5259‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتاردر کلاس‭A ‬، لاین‮‭87-9‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭5000‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭AB‬، لاین‮‭87-6‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭4819‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭ABC ‬، لاین‮‭87-20‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭4689‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭ABC ‬، لاین‮‭87-13‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭4666‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭BC ‬، لاین‮‭87-4‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭4615‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭BC ‬، لاین‮‭87-19‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭4356‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭C ‬و لاین‮‭85-5‬‭-N ‬با میانگین تولید ‮‭4305‬ کیلوگرم محصول دانه در هکتار درکلاس‭C ‬قرار داشتند. همچنین مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در مکان های مختلف نشان داد که منطقه گنبد (روستای حاجی قوشان) با میانگین تولید ‮‭5240‬ کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را و منطقه کلاله با تولید ‮‭4177‬ کیلوگرم در هکتار پایین ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داده است. واژه های کلیدی: گندم نان، ‭On-farm