بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد لاین های زمستانه کلزا

به منظور بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در مناطق سرد و معتدل سرد، تعداد ‮‭20‬ لاین برتر و 3 لاین امیدبخش کلزای تیپ زمستانه دو صفر به همراه ارقام ‭Okapi ‬و ‭Modena ‬به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در طول سالهای زراعی ‮‭1388-1389‬ و ‮‭1389-1390‬ با سه تکرار در مزعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) واقع در عرض جغرافیایی ‮‭34‬ درجه و 5 دقیق شمالی و طول جغرافیایی ‮‭49‬ درجه و ‮‭42‬ دقیق شرقی و ارتفاع ‮‭1775‬ متر از سطح دریا کشت شد. هر کرت شامل چهار ردیف 5 متری به فواصل ‮‭30‬ سانتی متر از یکدیگر بودند. در طی اجرای آزمایش صفات مهم زراعی از قبیل تاریخ شروع و خاتمه گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در ساقه، تعداد دانه در غلاف، تاریخ رسیدگی، طول دوره گلدهی و طول دوره رسیدگی یاد داشت برداری و پس از برداشت کلزا با حذف نیم متر حاشیه از ابتدا و انتهای خطوط کاشت، وزن هزار دانه و علکرد دانه در هکتار تعیین و در هر سال تجزیه واریانس ساده و پس از جمع آوری دادهصها در دو سال زراعی تجزیه واریانس مرکب انجام شد. ارقام مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه و دیگر صفات مورد مطالعه تفاوت معنیصداری نشان دادند. عملکرد ارقام مورد مطالعه از ‮‭2732‬ کیلوگرم تا ‮‭4890‬ کیلوگرم در هکتار متفاوت بود. بالاترین عملکرد (‮‭4890‬ کیلوگرم در هکتار) به لاین ‭SW‬‮‭102‬ و کمترین عملکرد (‮‭2732‬ کیلوگرم در هکتار) به لاین L‮‭147‬ اختصاص داشت که می تواند ناشی از تفاوت ژنتیکی لاینها و ارقام کلزا در استفاده از منابع رشد در راستای افزایش عملکرد دانه در واحد سطح باشد. در این مطالعه ارقام شاهد ‭(Okapi ‬و ‭Modena) ‬به ترتیب عملکردی معادل ‮‭3622‬ و ‮‭3928‬ کیلوگرم در هکتار را به خود اختصاص داد. در این آزمایش لاینهای دیررس ‭HW‬‮‭111‬، ‭HW‬‮‭113‬ و ‭HW‬‮‭114‬ با طول دوره رسیدگی حدود ‮‭260‬ روز و به ترتیب عملکردی معادل ،‮‭3723 3542‬ و ‮‭3553‬ کیلوگرم در هکتار نشان دادند و لاینهای زودرس L‮‭102‬، L‮‭120‬ و ‭Karaj‬1 با طول دوره رسیدگی حدود ‮‭288‬ روز به ترتیب عملکردی معادل ،‮‭3553 3512‬ و ‮‭3743‬ کیلوگرم در هکتار داشتند. بدین ترتیب میصتوان دریافت که کاهش طول دوره رشد و همچنین تحریک عادت رشد نامحدود در کلزا تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی و افزایش طول دوره رشد، باعث کاهش عملکرد دانه میصشود و گزینش ارقامی با طول دوره رشد مناسب جهت تکمیل چرخه زندگی گیاه و دستیابی به عملکرد مطلوب دانه، ضروری است.