روندهای جهانی؛ تناقض پیشرفت

داستان ما از آینده با یک تناقض آغاز و پایان می یابد: روندهای جهانی بیانگر آینده ای تاریک و دشوار هستند و این علی رغم پیشرفت در دهه های اخیر است. این روندها همچنین دربردارنده فرصت هایی هستند که آینده مطمین تر و مفیدتری را ارزانی می دارند. در صفحه های پیش رو، از افق های زمانی چندگانه استفاده می کنیم که به کشف آینده از چشم اندازهای مختلف، نشان دادن مخاطرات تغییرات ناپیوسته، عمیق و کند و همچنین به مشخص نمودن نقاط تصمیم کمک می کند. گزارش «روندهای جهانی؛ تناقض پیشرفت/Global Trends: Paradox of Progress» که توسط شورای اطلاعات ملی (National Intelligence Council) در سال 2017 منتشر شده است به روندهای جهانی و مفاهیم اصلی آن تا سال 2035 به شرح زیر می پردازد. سن ثروتمندان در حال افزایش است اما فقرا چنین نیستند. جمعیت شاغل در کشورهای ثروتمند، چین و روسیه در حال کاهش است در حالی که این جمعیت در کشورهای در حال توسعه، کشورهای فقیرتر و به خصوص آفریقا و جنوب آسیا در حال رشد است و این باعث ایجاد فشارهای اقتصادی، اشتغال، شهرنشینی و رفاه گشته و مهاجرت را تحریک می کند. تربیت و تداوم آموزش هم در کشورهای توسعه یافته و هم در حال توسعه بسیار حیاتی است. اقتصاد جهانی در حال تغییر است. رشد اقتصادی ضعیف در کوتاه مدت ادامه خواهد داشت. اقتصادهای عمده با کاهش نیروی کار و بهره وری کاهنده مواجه خواهند بود، در حالی که در حال بازیابی از بحران مالی 09-2008 با بدهی عمده، تقاضای ناچیز و تردیدهایی درباره جهانی شدن هستند. چین در تلاش برای تغییر از سوی تمرکز بر صادرات و سرمایه گذاری به سمت اقتصاد مبتنی بر مصرف کننده خواهد بود. در کشورهای در حال توسعه، رشد پایین تر تهدیدی برای کاهش فقر خواهد بود. تکنولوژی دارای پیشرفتی پرشتاب است اما باعث ایجاد ناپیوستگی هایی می گردد. پیشرفت های تکنولوژیکی سریع باعث افزایش سرعت تغییر و ایجاد فرصت های جدید می گردد، اما توزیع بین برنده ها و بازنده ها را وخیم تر می کند. اتوماسیون و هوش مصنوعی این تهدید را ایجاد می کنند که صنایع سریع تر از آنی تغییر یابند که اقتصادها بتوانند خود را با آنها تطبیق دهند و احتمالا نیروهای کار بیکار شده و مسیرهای معمول برای توسعه کشورهای فقیر محدود خواهد شد. فناوری های زیست شناختی همچون ویرایش ژنومی[1] باعث انقلاب در پزشکی و دیگر زمینه ها می گردد، در حالی که مخالفت های اخلاقی را تشدید می کند. ایده­ها و همانندی ها عامل محرک موجی از محرومیت هستند. رشد ارتباطات جهانی و در عین حال رشد ضعیف باعث افزایش تنش ها در و بین جوامع خواهد گردید. مردم انگیزی (پوپولیسم) در همه جا افزایش یافته و تهدیدی برای لیبرالیسم خواهد بود. برخی از رهبران از ملی گرایی برای افزایش کنترل استفاده می کنند. نفوذ مذهبی به طور فزاینده ای از بسیاری از دولت ها مهم تر و قدرتمندتر خواهد بود. تقریبا تمام کشورها شاهد تقویت جایگاه و نقش های رهبری زنان به واسطه نیروهای اقتصادی خواهند بود، اما جهش به عقب نیز رخ خواهد داد. حاکمیت در حال دشوارتر شدن است. عامه مردم خواهان دولت هایی هستند که امنیت و رفاه را برای آنها تامین نماید، اما منابع درآمدی ثابت، بی اعتمادی ها، قطبی­شدن، و فهرست در حال رشد موضوعات جدید، مانعی برای عملکرد دولت خواهند بود. تکنولوژی باعث بسط دامنه بازیگرانی می گردد که می توانند باعث جلوگیری از اقدام سیاسی شوند. اداره کردن موضوعات جهانی با افزایش تعداد بازیگران –برای پوشش سازمان های غیردولتی، شرکت ها و افراد قدرتمند– دشوارتر شده و منتج به تلاش های خاص تر و با فراگیری کمتر خواهد گردید. ماهیت کشمکش در حال تغییر است. ریسک کشمکش به دلیل تضاد منافع بین قدرت های اصلی، افزایش تهدیدهای تروریستی، ادامه بی­ثباتی در دولت های ضعیف و گسترش تکنولوژی های مخرب و مرگبار، افزایش خواهد یافت. جوامع از هم گسیخته، با دامنه وسیعی از سیستم های تسلیحاتی، سایبری و روبوتیک دقیق برای هدف گیری زیرساخت ها از راه دور و همچنین دسترسی بیشتر به فناوری های ساخت سلاح های کشتار جمعی، رایج تر خواهند شد. موضوعات تغییرات اقلیمی، زیست محیطی و سلامت، مورد توجه قرار خواهند گرفت. طیفی از مخاطرات جهانی باعث تهدیدهای قریب الوقوع و بلندمدت تر هستند که مستلزم اقدام جمعی ولو با لحاظ سخت تر شدن همکاری ها هستند. فشارهای شدیدتر آب، هوا و خاک و ناامنی غذایی باعث تخریب جوامع می گردد. افزایش سطح آب دریاها، اسیدی شدن اقیانوس ها، ذوب شدن یخچال ها، و جمعیت باعث تغییر الگوهای زندگی خواهند گردید. کشمکش ها در مورد تغییرات اقلیمی افزایش خواهد یافت. افزایش مسافرت ها و زیرساخت های ضعیف سلامت، باعث دشوارتر شدن مدیریت بیماری های واگیردار خواهد شد. حرف آخر این روندها با سرعتی بی سابقه، باعث دشوارتر شدن مدیریت و همکاری و تغییر ماهیت قدرت خواهند شد و این اساسا چشم انداز جهانی را تغییر می دهد. روندهای اقتصادی، تکنولوژیکی و امنیتی به خصوص باعث گسترش دولت ها، سازمان ها و افرادی می گردند که قادر به عمل به شیوه های مهمی هستند. در داخل کشور ها، نظم سیاسی وجود نخواهد داشت و کشمکش ها بالا خواهد بود تا زمانی که جوامع و دولت ها در خصوص انتظارات خود از یکدیگر مجددا مذاکره نمایند. برخی قدرت های عمده و معارضین منطقه ای به دنبال ادعای منافع از طریق زور هستند، اما نتایج آن را زودگذر خواهند یافت، زیرا کشف خواهند کرد که اشکال سنتی قدرت کمتر قادر خواهند بود که نتایج را با وجود بازیگرانی دارای حق وتو، حفظ کنند.