بررسی ساختار کالبدی- فضایی؛ بناهای مذهبی اسلام و مسیحیت در ارومیه

معماری بناهای مذهبی جهت ایجاد فضای قدسی از عوامل کالبدی (نظیر عملکرد، فرم، هندسه و سازه) و عوامل غیر کالبدی شامل (گرایش به معنا، رمزگرایی و ادراک زیبایی شناختی فضا بر پایه تناسبات خاص) بهره می برند. طراحی و ساخت این بناها بر اساس سنت های دینی و فرهنگی هرکدام از ادیان در فضاهای متفاوت تعریف شده است. این موضوع در ارتباط با بناهای مذهبی دین اسلام و مسیحیت و به طور خاص مساجد و کلیساها تاریخی شهرستان ارومیه موردبررسی قرار می گیرد. با توجه به همجواری دو دین اسلام و مسیحیت در شهرستان ارومیه از سالیان دراز، این مهم در سه بازه زمانی 500 سال اول، 500 سال دوم و 400 سال اخیر هجری قمری انجام شده و همچنین با توجه به تعدد بناهای مرتبط، موضوع پژوهش در دو بازه زمانی اواخر دوره صفویه و شروع قاجاریه متمرکز خواهد بود. تصور بر این است که علیرغم تفاوت هایی که در مجموعه عملکردهای مرتبط با فضاهای مذهبی، شباهت های معناداری در شکل و سازه بناهای یاد شده وجود دارد. لذا این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه شباهتی بین فضاهای معماری و شکل و سازه بناهای مذهبی ادیان یادشده وجود دارد و یا چه رابطه ای بین عملکرد هر فضا با سازه و شکل آن دارد. داده های پژوهش به واسطه مطالعات کتابخانه ای و برداشت های میدانی حاصل شده که به روش توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرارگرفته است و هدف آن یافتن رابطه بین شکل و کاربری به طور عام و سازه و عملکرد به صورت خاص می باشد. در این خصوص بررسی سازه های سنتی شهر ارومیه بسیار کارساز بوده، به طوریکه تصور می شود این مهم تأثیر زیادیدر رابطه با تشابهات مطرحشده در فرضیه را دارا خواهد بود.

Keywords:

معماری سنتی , کلیسا , مسجد , هندسه فضایی , سازه , ارومیه